Home Revigozzo Valnure Castelli S.P.Q.R. Autori Gastronomia Contatti Link
Aggiornamenti
Antiquitatis analecta
Curiosità...
D. M. Ausonio
Detti latini
Disticha Catonis
Favole di Fedro
Motti e meridiane
Proverbi latini
Publilio Siro
.
Ego sum Qui sum
Antico Testamento
Nuovo Testamento
.
Nisi Dominus...
Ante colligationem
Itinerarium
Preghiere comuni
 
Capitoli 1-8
Capitoli 9-16
         
         
         
         
         
         
         
         
         
         
         
 
Ego sum Qui sum.
Liber I Maccabaeorum
1 2 3 4 5 6 7 8
  Libro I dei Maccabei
1 2 3 4 5 6 7 8
1
1 Et factum est, postquam percussit Alexander Philippi Macedo, qui prius regnavit in Graecia, egressus de terra Cetthim, Darium regem Persarum et Medorum,
2 constituit proelia multa et obtinuit munitiones et interfecit reges terrae;
3 et pertransiit usque ad fines terrae et accepit spolia multitudinis gentium, et siluit terra in conspectu eius, et exaltatum est et elevatum est cor eius.
4 Et congregavit virtutem fortem nimis et obtinuit regiones gentium et tyrannos, et facti sunt illi in tributum.
5 Et post haec decidit in lectum et cognovit quia moreretur;
6 et vocavit pueros suos nobiles, qui secum erant nutriti a iuventute, et divisit illis regnum suum, cum adhuc viveret.
7 Et regnavit Alexander annis duodecim et mortuus est.
8 Et obtinuerunt pueri eius regnum, unusquisque in loco suo;
9 et imposuerunt omnes sibi diademata post mortem eius, et filii eorum post eos annis multis. Et multiplicata sunt mala in terra.
10 Et exiit ex eis radix peccatrix, Antiochus Epiphanes filius Antiochi regis, qui fuerat Romae obses, et regnavit in anno centesimo tricesimo septimo regni Graecorum.
11 In diebus illis exierunt ex Israel filii iniqui et suaserunt multis dicentes: “ Eamus et disponamus testamentum cum gentibus, quae circa nos sunt, quia, ex quo recessimus ab eis, invenerunt nos multa mala ”.
12 Et bonus visus est sermo in oculis eorum;
13 et destinaverunt aliqui de populo et abierunt ad regem, et dedit illis potestatem, ut facerent iustitias gentium.
14 Et aedificaverunt gymnasium in Hierosolymis secundum leges nationum;
15 et fecerunt sibi praeputia et recesserunt a testamento sancto et iuncti sunt nationibus et venumdati sunt, ut facerent malum.
16 Et paratum est regnum in conspectu Antiochi, et coepit regnare in terra Aegypti, ut regnaret super duo regna.
17 Et intravit in Aegyptum in multitudine gravi, in curribus et elephantis et equitibus et navium multitudine;
18 et constituit bellum adversus Ptolemaeum regem Aegypti, et veritus est Ptolemaeus a facie eius et fugit, et ceciderunt vulnerati multi.
19 Et comprehenderunt civitates munitas in terra Aegypti, et accepit spolia terrae Aegypti.
20 Et reversus est Antiochus, postquam percussit Aegyptum in centesimo et quadragesimo tertio anno, et ascendit ad Israel et ad Hierosolyma in multitudine gravi
21 et intravit in sanctificationem cum superbia et accepit altare aureum et candelabrum luminis et universa vasa eius
22 et mensam propositionis et libatoria et phialas et pateras aureas et velum et coronas et ornamentum aureum, quod in facie templi erat; et comminuit omnia.
23 Et accepit argentum et aurum et vasa concupiscibilia et accepit thesauros occultos, quos invenit;
24 et, sublatis omnibus, abiit in terram suam et fecit caedem hominum et locutus est superbia magna.
25 Et factus est planctus magnus in Israel et in omni loco eorum;
26 et ingemuerunt principes et seniores, virgines et iuvenes infirmati sunt, et speciositas mulierum immutata est,
27 omnis maritus sumpsit lamentum, et, quae sedebat in toro maritali, lugebat;
28 et commota est terra super habitantes in ea, et universa domus Iacob induit confusionem.
29 Et post duos annos dierum misit rex principem tributorum in civitates Iudae et venit Ierusalem cum turba magna;
30 et locutus est ad eos verba pacifica in dolo, et crediderunt ei. Et irruit super civitatem repente et percussit eam plaga magna et perdidit populum multum ex Israel.
31 Et accepit spolia civitatis et succendit eam igne et destruxit domos eius et muros eius in circuitu;
32 et captivas duxerunt mulieres et natos et pecora possederunt.
33 Et aedificaverunt civitatem David muro magno et firmo et turribus firmis; et facta est illis in arcem.
34 Et posuerunt illic gentem peccatricem, viros iniquos, et convaluerunt in ea;
35 et posuerunt arma et escas et, congregatis spoliis Ierusalem, reposuerunt illic; et facti sunt in laqueum magnum.
36 Et factum est hoc ad insidias sanctificationi et in diabolum malum in Israel semper;
37 et effuderunt sanguinem innocentem per circuitum sanctificationis et contaminaverunt sanctificationem.
38 Et fugerunt habitatores Ierusalem propter eos, et facta est habitatio exterorum, et facta est extera semini suo; et nati eius reliquerunt eam.
39 Sanctificatio eius desolata est sicut solitudo, dies festi eius conversi sunt in luctum, sabbata eius in opprobrium, honor eius in nihilum.
40 Secundum gloriam eius multiplicata est ignominia eius, et sublimitas eius conversa est in luctum.
41 Et scripsit rex Antiochus omni regno suo, ut essent universi populus unus,
42 et relinqueret unusquisque legem suam. Et receperunt omnes gentes secundum verbum regis Antiochi;
43 et multi ex Israel consenserunt cultui eius et sacrificaverunt idolis et coinquinaverunt sabbatum.
44 Et misit rex libros per manus nuntiorum in Ierusalem et in civitates Iudae, ut sequerentur leges gentium terrae,

45 et prohibere holocausta et sacrificia et placationes fieri in templo Dei et contaminare sabbata et dies sollemnes
46 et polluere sancta et sanctos,
47 instruere aras et templa et idola et immolare porcina et pecora communia
48 et relinquere filios suos incircumcisos et polluere animas eorum in omni immundo et abominatione,
49 ita ut obliviscerentur legem et immutarent omnes iustificationes;
50 et, quicumque non fecerit secundum verbum regis Antiochi, morietur.
51 Secundum omnia verba haec scripsit omni regno suo et praeposuit consideratores super omnem populum et mandavit civitatibus Iudae immolare per civitatem et civitatem.
52 Et congregati sunt multi de populo ad eos, omnes, qui dereliquerant legem Domini, et fecerunt mala in terra;
53 et posuerunt Israel in abditis et in absconditis fugitivorum locis.
54 Die quinta decima mensis Casleu, quinto et quadragesimo et centesimo anno, aedificavit abominationem desolationis super altare; et per civitates Iudae in circuitu aedificaverunt aras
55 et ante ianuas domorum et in plateis sacrificabant.
56 Et libros legis, quos invenerunt, combusserunt igne scindentes eos;
57 et ubicumque inveniebatur apud aliquem liber testamenti, et si quis consentiebat legi, constitutio regis interficiebat eum.
58 In virtute sua faciebant haec Israeli, omnibus, qui inveniebantur in omni mense et mense in civitatibus.
59 Et quinta et vicesima die mensis sacrificabant super aram, quae erat super altare;

60 et mulieres, quae circumciderant filios suos, interficiebant secundum iussum
61 — et suspendebant infantes a cervicibus eorum — et domos eorum et eos, qui circumciderant illos.
62 Et multi in Israel obtinuerunt et confortati sunt apud se, ut non manducarent immunda,
63 et elegerunt mori, ut non polluerentur escis et non profanarent testamentum sanctum, et moriebantur.
64 Et facta est ira magna super Israel valde.

1
1 Queste cose avvennero dopo che Alessandro il Macedone, figlio di Filippo, uscito dalla regione dei Kittim sconfisse Dario, re dei Persiani e dei Medi, e regnò al suo posto, cominciando dalla Grecia.
2 Intraprese molte guerre, si impadronì di fortezze e uccise i re della terra;
3 arrivò sino ai confini della terra e raccolse le spoglie di molti popoli. La terra si ridusse al silenzio davanti a lui; il suo cuore si esaltò e si gonfiò di orgoglio.
4 Radunò forze ingenti e conquistò regioni, popoli e principi, che divennero suoi tributari.
5 Dopo questo cadde ammalato e comprese che stava per morire.
6 Allora chiamò i suoi luogotenenti più importanti, che erano cresciuti con lui fin dalla giovinezza e mentre era ancora vivo divise tra di loro il suo impero.
7 Regnò dunque Alessandro dodici anni e morì.

8 I suoi subalterni assunsero il potere, ognuno nella sua regione;
9 dopo la sua morte tutti cinsero il diadema e dopo di loro i loro figli per molti anni e si moltiplicarono i mali sulla terra.
10 Uscì da quelli una radice perversa, Antioco Epìfane, figlio del re Antioco che era stato ostaggio a Roma, e assunse il regno nell`anno centotrentasette del dominio dei Greci.
11 In quei giorni sorsero da Israele figli empi che persuasero molti dicendo: "Andiamo e facciamo lega con le nazioni che ci stanno attorno, perché da quando ci siamo separati da loro, ci sono capitati molti mali".
12 Parve ottimo ai loro occhi questo ragionamento;
13 alcuni del popolo presero l`iniziativa e andarono dal re, che diede loro facoltà di introdurre le istituzioni dei pagani.
14 Essi costruirono una palestra in Gerusalemme secondo le usanze dei pagani
15 e cancellarono i segni della circoncisione e si allontanarono dalla santa alleanza; si unirono alle nazioni pagane e si vendettero per fare il male.
16 Quando il regno fu consolidato in mano di Antioco, egli volle conquistare l`Egitto per dominare due regni:
17 entrò nell`Egitto con un esercito imponente, con carri ed elefanti, con la cavalleria e una grande flotta
18 e venne a battaglia con Tolomeo re di Egitto. Tolomeo fu travolto davanti a lui e dovette fuggire e molti caddero colpiti a morte. 1
9 Espugnarono le fortezze dell`Egitto e Antioco saccheggiò il paese di Egitto.
20 Ritornò quindi Antioco dopo aver sconfitto l`Egitto nell`anno centoquarantatre, si diresse contro Israele e mosse contro Gerusalemme con forze ingenti.
21 Entrò con arroganza nel santuario e ne asportò l`altare d`oro e il candelabro dei lumi con tutti i suoi arredi
22 e la tavola dell`offerta e i vasi per le libazioni, le coppe e gli incensieri d`oro, il velo, le corone e i fregi d`oro della facciata del tempio e lo sguarnì tutto;
23 si impadronì dell`argento e dell`oro e d`ogni oggetto pregiato e asportò i tesori nascosti che riuscì a trovare;
24 quindi, raccolta ogni cosa, fece ritorno nella sua regione. Fece anche molte stragi e parlò con grande arroganza.
25 Allora vi fu lutto grande per gli Israeliti in ogni loro regione.
26 Gemettero i capi e gli anziani, le vergini e i giovani persero vigore e la bellezza delle donne svanì.
27 Ogni sposo levò il suo lamento e la sposa nel talamo fu in lutto.
28 Tremò la terra per i suoi abitanti e tutta la casa di Giacobbe si vestì di vergogna.
29 Due anni dopo, il re mandò alle città di Giuda un sovrintendente ai tributi. Egli venne in Gerusalemme con ingenti forze
30 e rivolse loro con perfidia parole di pace ed essi gli prestarono fede. Ma all`improvviso piombò sulla città, le inflisse colpi crudeli e mise a morte molta gente in Israele.
31 Mise a sacco la città, la diede alle fiamme e distrusse le sue abitazioni e le mura intorno.
32 Trassero in schiavitù le donne e i bambini e si impossessarono dei greggi.
33 Poi costruirono attorno alla città di Davide un muro grande e massiccio, con torri solidissime, e questa divenne per loro una fortezza.
34 Vi stabilirono una razza empia, uomini scellerati, che si fortificarono dentro,
35 vi collocarono armi e vettovaglie e, radunato il bottino di Gerusalemme, lo depositarono colà e divennero come una grande trappola;
36 questo fu un`insidia per il santuario e un avversario maligno per Israele in ogni momento
37 Versarono sangue innocente intorno al santuario e profanarono il luogo santo.
38 Fuggirono gli abitanti di Gerusalemme a causa loro e la città divenne abitazione di stranieri; divenne straniera alla sua gente e i suoi figli l`abbandonarono.
39 Il suo santuario fu desolato come il deserto, le sue feste si mutarono in lutto, i suoi sabati in vergogna il suo onore in disprezzo.
40 Quanta era stata la sua gloria altrettanto fu il suo disonore e il suo splendore si cambiò in lutto.

41 Poi il re prescrisse con decreto a tutto il suo regno, che tutti formassero un sol popolo
42 e ciascuno abbandonasse le proprie leggi. Tutti i popoli consentirono a fare secondo gli ordini del re.

43 Anche molti Israeliti accettarono di servirlo e sacrificarono agli idoli e profanarono il sabato.
44 Il re spedì ancora decreti per mezzo di messaggeri a Gerusalemme e alle città di Giuda, ordinando di seguire usanze straniere al loro paese,
45 di far cessare nel tempio gli olocausti, i sacrifici e le libazioni, di profanare i sabati e le feste

46 e di contaminare il santuario e i fedeli,
47 di innalzare altari, templi ed edicole e sacrificare carni suine e animali immondi,
48 di lasciare che i propri figli, non circoncisi, si contaminassero con ogni impurità e profanazione,

49 così da dimenticare la legge e mutare ogni istituzione,
50 pena la morte a chiunque non avesse agito secondo gli ordini del re.
51 Secondo questi ordini scrisse a tutto il regno, stabilì ispettori su tutto il popolo e intimò alle città di Giuda di sacrificare città per città.

52 Anche molti del popolo si unirono a loro, tutti i traditori della legge, e commisero il male nella regione
53 e ridussero Israele a nascondersi in ogni possibile rifugio.
54 Nell`anno centoquarantacinque, il quindici di Casleu il re innalzò sull`altare un idolo. Anche nelle città vicine di Giuda eressero altari

55 e bruciarono incenso sulle porte delle case e nelle piazze.
56 Stracciavano i libri della legge che riuscivano a trovare e li gettavano nel fuoco.
57 Se qualcuno veniva trovato in possesso di una copia del libro dell`alleanza o ardiva obbedire alla legge, la sentenza del re lo condannava a morte.
58 Con prepotenza trattavano gli Israeliti che venivano scoperti ogni mese nella città

59 e specialmente al venticinque del mese, quando sacrificavano sull`ara che era sopra l`altare dei sacrifici.
60 Mettevano a morte, secondo gli ordini, le donne che avevano fatto circoncidere i loro figli,
61 con i bambini appesi al collo e con i familiari e quelli che li avevano circoncisi.
62 Tuttavia molti in Israele si fecero forza e animo a vicenda per non mangiare cibi immondi
63 e preferirono morire pur di non contaminarsi con quei cibi e non disonorare la santa alleanza; così appunto morirono.
64 Sopra Israele fu così scatenata un`ira veramente grande.

2
1 In diebus illis surrexit Mattha thias filius Ioannis filii Simeonis sacerdos ex filiis Ioarib ab Ierusalem et consedit in Modin.
2 Et habebat filios quinque: Ioannem, qui cognominabatur Gaddis,
3 et Simonem, qui vocabatur Thasi,
4 et Iudam, qui vocabatur Maccabaeus,
5 et Eleazarum, qui vocabatur Abaran, et Ionathan, qui vocabatur Apphus.
6 Et vidit blasphemias, quae fiebant in Iuda et in Ierusalem,
7 et dixit: “ Vae mihi! Ut quid natus sum videre contritionem populi mei et contritionem civitatis sanctae? Et sederunt illic, cum daretur ea in manibus inimicorum, sanctificatio in manu extraneorum.
8 Factum est templum eius sicut homo ignobilis,
9 vasa gloriae eius captiva abducta sunt, trucidati sunt parvuli eius in plateis eius, iuvenes eius in gladio inimicorum.
10 Quae gens non hereditavit regnum eius et non obtinuit spolia eius?
11 Omnis ornatus eius ablatus est; quae erat libera, facta est ancilla.
12 Et ecce sancta nostra et pulchritudo nostra et gloria nostra desolata est, et polluerunt ea gentes.

13 Ut quid nobis adhuc vita? ”.
14 Et scidit vestimenta sua Matthathias et filii eius et operuerunt se ciliciis et planxerunt valde.
15 Et venerunt, qui ex rege compellebant discessionem, in civitatem Modin, ut sacrificarent.

16 Et multi de Israel accesserunt ad eos, et Matthathias et filii eius congregati sunt.
17 Et responderunt, qui missi erant a rege, et dixerunt Matthathiae: “ Princeps et nobilis et magnus es in hac civitate et confirmatus filiis et fratribus.
18 Nunc accede primus et fac iussum regis, sicut fecerunt omnes gentes et viri Iudae et qui remanserunt in Ierusalem, et eris tu et filii tui inter amicos regis et tu et filii tui glorificabimini et argento et auro et muneribus multis ”.

19 Et respondit Matthathias et dixit magna voce: “ Etsi omnes gentes, quae in domo regni sunt, regi oboediunt, ut discedat unusquisque ab officio patrum suorum, et consentiunt mandatis eius,
20 et ego et filii mei et fratres mei ibimus in testamento patrum nostrorum.
21 Propitius sit nobis Dominus, ne derelinquamus legem et iustificationes.
22 Non audiemus verba regis, ut praetereamus officium nostrum dextra vel sinistra ”.
23 Et, ut cessavit loqui verba haec, accessit quidam Iudaeus in omnium oculis sacrificare super aram in Modin secundum iussum regis.
24 Et vidit Matthathias et zelatus est, et contremuerunt renes eius; et attulit iram secundum iudicium et insiliens trucidavit eum super aram.
25 Et virum regis, qui cogebat immolare, occidit in ipso tempore et aram destruxit;

26 et zelatus est legem, sicut fecit Phinees Zambri filio Salom.
27 Et exclamavit Matthathias voce magna in civitate dicens: “ Omnis, qui zelum habet legis statuens testamentum, exeat post me ”.
28 Et fugit ipse et filii eius in montes, et reliquerunt quaecumque habebant in civitate.
29 Tunc descenderunt multi quaerentes iustitiam et iudicium in desertum, ut sederent ibi,
30 ipsi et filii eorum et mulieres eorum et pecora eorum, quoniam induraverant super eos mala.
31 Et renuntiatum est viris regis et exercitui, qui erat in Ierusalem civitate David, quoniam descenderunt viri quidam, qui dissipaverant mandatum regis, in loca occulta in deserto.

32 Et cucurrerunt post illos multi, et deprehendentes eos applicaverunt contra eos et constituerunt adversus eos proelium in die sabbatorum
33 et dixerunt ad eos: “ Usque hoc nunc! Exite et facite secundum verbum regis et vivetis ”.
34 Et dixerunt: “ Non exibimus neque faciemus verbum regis, ut polluamus diem sabbatorum ”.

35 Et concitaverunt adversus eos proelium.
36 Et non responderunt eis nec lapidem miserunt in eos nec oppilaverunt loca occulta
37 dicentes: “ Moriamur omnes in simplicitate nostra, et testes erunt super nos caelum et terra quod iniuste perditis nos ”.
38 Et insurrexerunt in eos in bello sabbatis; et mortui sunt ipsi et uxores eorum et filii eorum et pecora eorum usque ad mille animas hominum.
39 Et cognovit Matthathias et amici eius et luctum habuerunt super eos valde;
40 et dixit vir proximo suo: “ Si omnes fecerimus, sicut fratres nostri fecerunt, et non pugnaverimus adversus gentes pro animabus nostris et iustificationibus nostris, nunc citius disperdent nos a terra ”.
41 Et cogitaverunt in die illa dicentes: “ Omnis homo, quicumque venerit ad nos in bello die sabbatorum, pugnemus adversus eum et non moriemur omnes, sicut mortui sunt fratres nostri in occultis ”.
42 Tunc congregata est ad eos synagoga Asidaeorum fortis viribus ex Israel, omnis voluntarius in lege;
43 et omnes, qui fugiebant a malis, additi sunt ad eos et facti sunt illis ad firmamentum.
44 Et constituerunt exercitum et percusserunt peccatores in ira sua et viros iniquos in indignatione sua; et ceteri fugerunt ad nationes, ut se liberarent.
45 Et circuivit Matthathias et amici eius, et destruxerunt aras;
46 et circumciderunt pueros incircumcisos, quotquot invenerunt in finibus Israel, in fortitudine.
47 Et persecuti sunt filios superbiae, et prosperatum est opus in manu eorum;
48 et obtinuerunt legem de manu gentium et de manu regum et non dederunt cornu peccatori.
49 Et appropinquaverunt dies Matthathiae moriendi, et dixit filiis suis: “ Nunc confirmata est superbia et castigatio et tempus eversionis et ira indignationis.
50 Nunc, o filii, aemulatores estote legis; et date animas vestras pro testamento patrum vestrorum.
51 Et mementote operum patrum, quae fecerunt in generationibus suis, et accipietis gloriam magnam et nomen aeternum.
52 Abraham, nonne in tentatione inventus est fidelis, et reputatum est ei ad iustitiam?
53 Ioseph in tempore angustiae suae custodivit mandatum et factus est dominus Aegypti.
54 Phinees pater noster zelando zelum Dei accepit testamentum sacerdotii aeterni.
55 Iosue, dum implet verbum, factus est iudex in Israel.
56 Chaleb, dum testificatur in ecclesia, accepit hereditatem.
57 David in sua misericordia consecutus est sedem regni in saecula.
58 Elias, dum zelat zelum legis, receptus est in caelum.
59 Ananias et Azarias et Misael credentes liberati sunt de flamma.
60 Daniel in sua simplicitate liberatus est de ore leonum.
61 Et ita cogitate per generationem et generationem, quia omnes, qui sperant in eum, non infirmabuntur.
62 Et a verbis viri peccatoris ne timueritis, quia gloria eius in stercora et in vermes;
63 hodie extolletur et cras non invenietur, quia conversus est in pulverem suam, et cogitatio eius peribit.
64 Filii, confortamini et viriliter agite in lege, quia in ipsa gloriosi eritis.
65 Et ecce Simon frater vester, scio quod vir consilii est: ipsum audite semper; ipse erit vobis pater.
66 Et Iudas Maccabaeus fortis viribus a iuventute sua erit vobis princeps militiae; et ipse pugnabit bellum populi.
67 Et adducetis ad vos omnes factores legis et vindicate vindictam populi vestri;
68 retribuite retributionem gentibus et intendite in praeceptum legis ”.
69 Et benedixit eos et appositus est ad patres suos.
70 Et defunctus est anno centesimo et quadragesimo sexto; et sepultus est in sepulcris patrum suorum in Modin, et planxerunt eum omnis Israel planctu magno.
2
1 In quei giorni Mattatia figlio di Giovanni, figlio di Simone, sacerdote della stirpe di Ioarìb, partì da Gerusalemme e venne a stabilirsi a Modin.
2 Egli aveva cinque figli: Giovanni chiamato anche Gaddi,
3 Simeone chiamato Tassi,
4 Giuda chiamato Maccabeo,
5 Eleàzaro chiamato Auaran, Giònata chiamato Affus.
6 Viste le empietà che si commettevano in Giuda e Gerusalemme,
7 disse: "Ohimè ! perché mai sono nato per vedere lo strazio del mio popolo e lo strazio della città santa e debbo sedere qui mentre essa è in balìa dei nemici e il santuario in mano agli stranieri?

8 Il suo tempio è diventato come un uomo ignobile,
9 gli ornamenti della sua gloria sono stati portati via come preda, sono stati sgozzati i suoi bambini nelle piazze e i giovinetti dalla spada nemica.
10 Qual popolo non ha invaso il suo regno e non si è impadronito delle sue spoglie?
11 Ogni ornamento le è stato strappato, da padrona è diventata schiava.
12 Ecco, le nostre cose sante, la nostra bellezza, la nostra gloria sono state devastate, le hanno profanate i pagani.
13 Perché vivere ancora?".
14 Mattatia e i suoi figli si stracciarono le vesti, si vestirono di sacco e si misero in grande lutto.
15 Ora vennero nella città di Modin i messaggeri del re, incaricati di costringere all`apostasia e a far sacrificare.
16 Molti Israeliti andarono da loro; invece Mattatia e i suoi figli si raccolsero in disparte.
17 I messaggeri del re si rivolsero a Mattatia e gli dissero: "Tu sei uomo autorevole e stimato e grande in questa città e sei sostenuto da figli e fratelli;
18 su, fatti avanti per primo e adempi il comando del re, come hanno fatto tutti i popoli e gli uomini di Giuda e quelli rimasti in Gerusalemme; così passerai tu e i tuoi figli nel numero degli amici del re e tu e i tuoi figli avrete in premio oro e argento e doni in quantità".
19 Ma Mattatia rispose a gran voce: "Anche se tutti i popoli nei domini del re lo ascolteranno e ognuno si staccherà dal culto dei suoi padri e vorranno tutti aderire alle sue richieste,
20 io, i miei figli e i miei fratelli cammineremo nell`alleanza dei nostri padri;
21 ci guardi il Signore dall`abbandonare la legge e le tradizioni;
22 non ascolteremo gli ordini del re per deviare dalla nostra religione a destra o a sinistra".
23 Terminate queste parole, si avvicinò un Giudeo alla vista di tutti per sacrificare sull`altare in Modin secondo il decreto del re.
24 Ciò vedendo Mattatia arse di zelo; fremettero le sue viscere ed egli ribollì di giusto sdegno. Fattosi avanti di corsa, lo uccise sull`altare;
25 uccise nel medesimo tempo il messaggero del re, che costringeva a sacrificare, e distrusse l`altare.
26 Egli agiva per zelo verso la legge come aveva fatto Pincas con Zambri figlio di Salom.
27 La voce di Mattatia tuonò nella città: "Chiunque ha zelo per la legge e vuol difendere l`alleanza mi segua!".
28 Fuggì con i suoi figli tra i monti, abbandonando in città quanto avevano.
29 Allora molti che ricercavano la giustizia e il diritto scesero per dimorare nel deserto
30 con i loro figli, le loro mogli e i greggi, perché si erano addensati i mali sopra di essi.
31 Fu riferito agli uomini del re e alle milizie che stavano in Gerusalemme, nella città di Davide, che si erano raccolti laggiù in luoghi nascosti del deserto uomini che avevano stracciato l`editto del re.
32 Molti corsero ad inseguirli, li raggiunsero, si accamparono di fronte a loro e si prepararono a dar battaglia in giorno di sabato.

33 Dicevano loro: "Basta ormai; uscite, obbedite ai comandi del re e avrete salva la vita".
34 Ma quelli risposero: "Non usciremo, né seguiremo gli ordini del re, profanando il giorno del sabato".
35 Quelli si precipitarono all`assalto contro di loro.
36 Ma essi non risposero, né lanciarono pietra, né ostruirono i nascondigli,
37 protestando: "Moriamo tutti nella nostra innocenza. Testimoniano per noi il cielo e la terra che ci fate morire ingiustamente".
38 Così quelli mossero contro di loro a battaglia di sabato: essi morirono con le mogli e i figli e i loro greggi, in numero di circa mille persone.
39 Quando Mattatia e i suoi amici lo seppero, ne fecero gran pianto.
40 Poi dissero tra di loro: "Se faremo tutti come hanno fatto i nostri fratelli e non combatteremo contro i pagani per la nostra vita e per le nostre leggi, ci faranno sparire in breve dalla terra".

41 Presero in quel giorno questa decisione: "Noi combatteremo contro chiunque venga a darci battaglia in giorno di sabato e non moriremo tutti come sono morti i nostri fratelli nei nascondigli".

42 In quel tempo si unì con loro un gruppo degli Asidei, i forti d`Israele, e quanti volevano mettersi a disposizione della legge;
43 inoltre quanti fuggivano davanti alle sventure si univano a loro e divenivano loro rinforzo.
44 Così organizzarono un contingente di forze e percossero con ira i peccatori e gli uomini empi con furore; gli scampati fuggirono tra i pagani per salvarsi.
45 Mattatia poi e i suoi amici andarono in giro a demolire gli altari
46 e fecero circoncidere a forza tutti i bambini non circoncisi che trovarono nel territorio d`Israele;
47 non diedero tregua agli orgogliosi e l`impresa ebbe buona riuscita nelle loro mani;
48 difesero la legge dalla prepotenza dei popoli e dei re e non la diedero vinta ai peccatori.
49 Intanto si avvicinava per Mattatia l`ora della morte ed egli disse ai figli: "Ora domina la superbia e l`ingiustizia, è il tempo della distruzione e dell`ira rabbiosa.
50 Ora, figli, mostrate zelo per la legge e date la vostra vita per l`alleanza dei nostri padri.
51 Ricordate le gesta compiute dai nostri padri ai loro tempi e ne trarrete gloria insigne e nome eterno.
52 Abramo non fu trovato forse fedele nella tentazione e non gli fu ciò accreditato a giustizia?
53 Giuseppe nell`ora dell`oppressione osservò il precetto e divenne signore dell`Egitto.
54 Pincas nostro padre per lo zelo dimostrato conseguì l`alleanza del sacerdozio perenne.
55 Giosuè , obbedendo alla divina parola, divenne giudice in Israele.
56 Caleb, testimoniando nell`adunanza, ebbe in sorte parte del nostro paese.
57 Davide per la sua pietà ottenne il trono del regno per sempre.
58 Elia, poiché aveva dimostrato zelo ardente per la legge, fu assunto in cielo.
59 Anania, Azaria e Misaele per la loro fede furono salvati dalla fiamma.
60 Daniele nella sua innocenza fu sottratto alle fauci dei leoni.
61 Così, di seguito, considerate di generazione in generazione che quanti hanno fiducia in lui non soccombono.
62 Non abbiate paura delle parole dell`empio, perché la sua gloria andrà a finire ai rifiuti e ai vermi;
63 oggi è esaltato, domani non si trova più, perché ritorna alla sua polvere e i suoi calcoli falliscono.
64 Figli, siate valorosi e forti nella legge, perché in questa sarete glorificati.
65 Ecco qui vostro fratello Simone, che io so uomo saggio: ascoltatelo sempre, egli sarà vostro padre.

66 Giuda Maccabeo, forte guerriero dalla sua gioventù, sarà capo del vostro esercito e condurrà la battaglia contro i pagani.
67 Voi, dunque, radunate intorno a voi quanti praticano la legge e vendicate il vostro popolo;
68 rendete il meritato castigo ai pagani e applicatevi all`ordinamento della legge".
69 Poi li benedisse e si riunì ai suoi padri.
70 Morì nell`anno centoquarantasei e fu sepolto nella tomba dei suoi padri in Modin; tutto Israele fece grande pianto su di lui.
3
1 Et surrexit Iudas, qui vocaba tur Maccabaeus, filius eius pro eo.
2 Et adiuvabant eum omnes fratres eius et universi, qui se coniunxerant patri eius; et proeliabantur proelium Israel cum laetitia.
3 Et dilatavit gloriam populo suo et induit se loricam sicut gigas et succinxit se arma bellica sua et proelia constituit protegens castra gladio.

4 Similis factus est leoni in operibus suis et sicut catulus leonis rugiens in venationem;
5 et persecutus est iniquos perscrutans et eos, qui conturbabant populum suum, succendit.
6 Et subducti sunt iniqui prae timore eius, et omnes operarii iniquitatis conturbati sunt; et prosperata est salus in manu eius.
7 Et exacerbabat reges multos; et laetificabat Iacob in operibus suis, et in saeculum memoria eius in benedictionem.
8 Et perambulavit in civitatibus Iudae et disperdidit impios ex ea et avertit iram ab Israel;
9 et nominatus est usque ad ultimum terrae et congregavit pereuntes.

10 Et congregavit Apollonius gentes et a Samaria virtutem magnam ad bellandum contra Israel.
11 Et cognovit Iudas et exiit obviam illi; et percussit eum et occidit, et ceciderunt vulnerati multi, et reliqui fugerunt.
12 Et acceperunt spolia eorum, et gladium Apollonii accepit Iudas; et erat pugnans in eo omnibus diebus.
13 Et audivit Seron, princeps exercitus Syriae, quod congregavit Iudas congregationem et convocationem fidelium secum et egredientium in proelium,
14 et ait: “ Faciam mihi nomen et glorificabor in regno et debellabo Iudam et eos, qui cum ipso sunt, qui spernunt verbum regis ”.
15 Et accessit, et ascendit cum eo exercitus impiorum fortis auxiliari ei, ut faceret vindictam in filios Israel.
16 Et appropinquavit usque ad ascensum Bethoron, et exivit Iudas obviam illi cum paucis.
17 Ut autem viderunt exercitum venientem sibi obviam dixerunt Iudae: “ Quomodo poterimus pauci pugnare contra multitudinem tantam, fortem, et nos fatigati sumus ieiunio hodie? ”.

18 Et ait Iudas: “ Facile est concludi multos in manibus paucorum; et non est differentia in conspectu caeli liberare in multis aut in paucis,

19 quoniam non in multitudine exercitus victoria belli, sed de caelo fortitudo est.

20 Ipsi veniunt ad nos in multitudine contumeliae et iniquitatis, ut disperdant nos et uxores nostras et filios nostros et ut spolient nos;
21 nos vero pugnamus pro animabus nostris et pro legitimis nostris,
22 et ipse Dominus conteret eos ante faciem nostram; vos autem ne timueritis eos ”.
23 Ut cessavit autem loqui, insiluit in eos subito; et contritus est Seron et exercitus eius in conspectu ipsius.
24 Et persequebantur eum in descensu Bethoron usque ad campum, et ceciderunt ex eis octingenti viri; reliqui autem fugerunt in terram Philisthim.
25 Et coepit timor Iudae ac fratrum eius, et formido cecidit super gentes in circuitu eorum;

26 et pervenit ad regem nomen eius, et de proeliis Iudae narrabant omnes gentes.

27 Ut audivit autem Antiochus sermones istos, iratus est animo; et misit et congregavit exercitum universi regni sui, castra fortia valde.

28 Et aperuit aerarium suum et dedit stipendia exercitui in annum et mandavit illis, ut essent parati ad omnia.
29 Et vidit quod defecit pecunia de thesauris suis, et tributa regionis modica propter dissensionem et plagam, quam fecit in terra, ut tolleret legitima, quae erant a primis diebus;

30 et timuit, ne non haberet ut semel et bis in sumptus et donaria, quae dederat antea larga manu, et abundaverat super reges, qui ante eum fuerant.
31 Et consternatus erat animo valde et cogitavit ire in Persidem et accipere tributa regionum et congregare argentum multum.

32 Et reliquit Lysiam hominem nobilem de genere regali super negotia regia a flumine Euphrate usque ad fines Aegypti
33 et ut nutriret Antiochum filium suum, donec rediret.
34 Et tradidit ei dimidium exercitum et elephantos et mandavit ei de omnibus, quae volebat, et de inhabitantibus Iudaeam et Ierusalem,

35 ut mitteret ad eos exercitum ad conterendam et exstirpandam virtutem Israel et reliquias Ierusalem et auferendam memoriam eorum de loco,
36 et ut constitueret habitatores filios alienigenas in omnibus finibus eorum et sorte distribueret terram eorum.
37 Et rex assumpsit dimidium exercitum residuum et exivit ab Antiochia de civitate regni sui anno centesimo et quadragesimo septimo et transfretavit Euphratem flumen et perambulabat superiores regiones.
38 Et elegit Lysias Ptolemaeum filium Dorymeni et Nicanorem et Gorgiam viros potentes ex amicis regis
39 et misit cum eis quadraginta milia virorum et septem milia equitum, ut venirent in terram Iudae et disperderent eam secundum verbum regis.
40 Et processerunt cum universa virtute sua; et venerunt et applicaverunt prope Emmaus in terra campestri.
41 Et audierunt mercatores regionis nomen eorum et acceperunt argentum et aurum multum valde et compedes et venerunt in castra, ut acciperent filios Israel in servos, et additi sunt ad eos exercitus Syriae et terrae alienigenarum.

42 Et vidit Iudas et fratres eius quia multiplicata sunt mala, et exercitus applicabant ad fines eorum, et cognoverunt verba regis, quae mandavit facere populo in interitum et consummationem.

43 Et dixerunt unusquisque ad proximum suum: “ Erigamus deiectionem populi nostri et pugnemus pro populo nostro et sanctis nostris ”.
44 Et congregatus est conventus, ut essent parati in proelium et ut orarent et peterent misericordiam et miserationes.
45 Et Ierusalem non habitabatur sicut desertum; non erat qui ingrederetur et egrederetur de natis eius, et sanctum conculcabatur, et filii alienigenarum erant in arce; ibi erat habitatio gentibus. Et ablata est voluptas a Iacob, et defecit tibia et cithara.
46 Et congregati sunt et venerunt in Maspha contra Ierusalem, quia in Maspha erat antea locus orationis Israeli;
47 et ieiunaverunt illa die et induerunt se ciliciis et cinerem imposuerunt capiti suo et disciderunt vestimenta sua
48 et expanderunt librum Legis, de quibus scrutabantur gentes similitudines simulacrorum suorum;
49 et attulerunt ornamenta sacerdotalia et primitias et decimas et suscitaverunt nazaraeos, qui impleverunt dies,
50 et clamaverunt voce in caelum dicentes: “ Quid faciemus istis et quo eos ducemus?
51 Et sancta tua conculcata sunt et contaminata, et sacerdotes tui in luctu et humiliatione;
52 et ecce nationes convenerunt adversum nos, ut nos disperdant: tu scis, quae cogitant in nos.

53 Quomodo poterimus subsistere ante faciem eorum, nisi tu adiuves nos?”.
54 Et tubis bucinaverunt et clamaverunt voce magna.
55 Et post haec constituit Iudas duces populi, tribunos et centuriones et pentacontarchos et decuriones
56 et dixit his, qui aedificabant domos et sponsabant uxores et plantabant vineas, et formidolosis, ut redirent unusquisque in domum suam secundum legem.
57 Et moverunt castra et collocaverunt ad austrum Emmaum.
58 Et ait Iudas: “ Accingimini et estote filii potentes et estote parati in mane, ut pugnetis adversus nationes has, quae convenerunt adversus nos disperdere nos et sancta nostra;
59 quoniam melius est nos mori in bello quam respicere mala gentis nostrae et sanctorum.

60 Sicut autem fuerit voluntas in caelo, sic faciet ”.

3
1 Al suo posto sorse il figlio di lui Giuda, chiamato Maccabeo;
2 lo aiutavano tutti i fratelli e quanti si erano legati al padre e conducevano la battaglia d`Israele con entusiasmo.
3 Egli accrebbe la gloria del suo popolo, rivestì la corazza come gigante, cinse l`armatura di guerra e impegnò battaglia difendendo il campo con la spada
4 Nelle sue gesta fu simile a leone, come leoncello ruggente sulla preda.
5 Inseguì gli empi braccandoli; i perturbatori del popolo distrusse con il fuoco.
6 Gli empi sbigottirono per paura di lui e tutti i malfattori furono confusi e si avviò la salvezza per mano di lui.
7 Inflisse amarezze a molti re, rallegrò con le sue gesta Giacobbe; sempre la sua memoria sarà benedetta.
8 Egli passò per le città di Giuda e vi disperse gli empi e distolse l`ira da Israele.
9 Divenne celebre fino all`estremità della terra perché radunò coloro che erano sperduti. Prime vittorie di Giuda
10 Apollonio radunò dei pagani e un forte esercito dalla Samaria per combattere Israele.
11 Giuda lo seppe e avanzò contro di lui, lo sconfisse e lo uccise; molti caddero colpiti a morte e i superstiti fuggirono.
12 Così si impadronirono delle loro spoglie e Giuda si riservò la spada di Apollonio e l`adoperò in guerra per tutto il tempo della sua vita.
13 Quando Seron, comandante delle forze di Siria, seppe che Giuda aveva radunato un contingente e c`era con lui uno stuolo di fedeli e uomini preparati alla guerra,
14 disse: "Mi farò un nome e mi coprirò di gloria nel regno combattendo Giuda e i suoi uomini che hanno disprezzato gli ordini del re".
15 Fece i preparativi e si unì a lui un forte gruppo di empi per aiutarlo a vendicarsi degli Israeliti.

16 Si spinse fino alla salita di Bet-Coròn e Giuda gli andò incontro con piccola schiera.
17 Ma come videro lo schieramento avanzare contro di loro, dissero a Giuda: "Come faremo noi così pochi ad attaccar battaglia contro una moltitudine così forte? Oltre tutto, siamo rimasti oggi senza mangiare".
18 Giuda rispose: "Non è impossibile che molti cadano in mano a pochi e non c`è differenza per il Cielo tra il salvare per mezzo di molti e il salvare per mezzo di pochi;
19 perché la vittoria in guerra non dipende dalla moltitudine delle forze, ma è dal Cielo che viene l`aiuto.
20 Costoro vengono contro di noi pieni d`insolenza e di empietà per eliminare noi, le nostre mogli e i nostri figli e saccheggiarci;
21 noi combattiamo per la nostra vita e le nostre leggi.
22 Sarà lui a stritolarli davanti a noi. Voi dunque non temeteli".
23 Quando ebbe finito di parlare, piombò su di loro all`improvviso e Seron con il suo schieramento fu sgominato davanti a lui;
24 lo inseguirono nella discesa di Bet-Coròn fino alla pianura. Di essi caddero circa ottocento uomini, gli altri fuggirono nella regione dei Filistei.
25 Così cominciò a diffondersi il timore di Giuda e dei suoi fratelli e le genti intorno furon prese da terrore.
26 La fama di lui giunse fino al re e delle sue imprese militari parlavano le genti. Antioco delega Lisia
27 Quando il re Antioco seppe queste cose, si adirò furiosamente e diede ordine di radunare tutte le forze militari del suo regno: un esercito grande e potente.
28 Aprì l`erario e diede alle truppe il soldo per un anno, ordinando loro di star pronti per ogni evenienza.
29 Ma si accorse che non bastavano le riserve del suo tesoro e che le entrate del paese erano poche a causa delle rivolte e delle rovine che aveva provocato nella regione per estirpare le tradizioni che erano in vigore dai tempi antichi;
30 temette di non poter disporre, come altre volte in passato, delle risorse per le spese e i doni, che faceva con mano prodiga, superando i re precedenti.
31 Allora si sentì grandemente angustiato e prese la decisione di invadere la Persia, per riscuotere i tributi di quelle province e ammassare molto denaro.
32 Lasciò Lisia, uomo illustre e di stirpe regia, alla direzione degli affari del re dall`Eufrate fino ai confini dell`Egitto
33 e con l`incarico di curare l`educazione del figlio Antioco fino al suo ritorno.
34 A lui affidò metà dell`esercito e gli elefanti e gli diede istruzioni per tutte le cose che voleva fossero eseguite; riguardo agli abitanti della Giudea e di Gerusalemme,
35 gli ordinò di mandare contro di loro milizie per distruggere ed eliminare le forze d`Israele e quanto restava in Gerusalemme e cancellare il loro ricordo dalla regione;
36 di trasferire degli stranieri su tutti i loro monti e di distribuire le loro terre.

37 Il re poi prese l`altra metà dell`esercito e partì da Antiochia, la capitale del suo regno, nell`anno centoquarantasette; passò l`Eufrate e percorse le regioni settentrionali.

38 Allora Lisia scelse Tolomeo, figlio di Dorìmene, Nicànore e Gorgia, uomini potenti tra gli amici del re
39 e spedì ai loro ordini quarantamila uomini e settemila cavalli nel paese di Giuda per devastarlo secondo il comando del re.
40 Questi partirono con tutte le truppe e andarono ad accamparsi vicino ad Emmaus nella pianura.

41 I mercanti della regione ne ebbero notizia e si rifornirono molto di oro e di argento e di catene e vennero presso l`accampamento per acquistare come schiavi gli Israeliti. A quelle truppe si aggiunsero forze della Siria e di paesi stranieri. Consiglio dei Maccabei
42 Giuda e i suoi fratelli videro che i mali si erano aggravati e che l`esercito era accampato nel loro territorio e vennero a conoscenza che il re aveva ordinato di attuare la distruzione totale del loro popolo.
43 Allora si dissero l`un l`altro: "Facciamo risorgere il popolo dalla sua rovina e combattiamo per il nostro popolo e per i nostri luoghi santi".
44 Si radunò l`assemblea per prepararsi alla battaglia e per pregare e chiedere pietà e misericordia.
45 Gerusalemme era disabitata come un deserto, nessuno dei suoi figli vi entrava o ne usciva, il santuario era calpestato, gli stranieri erano nella fortezza dell`Acra, soggiorno dei pagani. La gioia era sparita da Giacobbe, erano scomparsi il flauto e la cetra.
46 Si radunarono dunque e vennero in Masfa di fronte a Gerusalemme, perché nei tempi antichi Masfa era stato luogo di preghiera in Israele.
47 In quel giorno digiunarono e si vestirono di sacco, si sparsero la cenere sul capo e si stracciarono le vesti.
48 Aprirono il libro della legge per scoprirvi quanto i pagani cercavano di sapere dagli idoli dei loro dei.

49 Portarono le vesti sacerdotali, le primizie e le decime e fecero venire avanti i Nazirei, che avevano compiuto i giorni del loro voto,
50 e alzarono la voce al cielo gridando: "Che faremo di costoro e dove li condurremo,
51 mentre il tuo santuario è conculcato e profanato e i tuoi sacerdoti sono in lutto e desolazione?
52 Ecco i pagani si sono alleati contro di noi per distruggerci; tu sai quello che vanno macchinando contro di noi.
53 Come potremo resistere di fronte a loro, se tu non ci aiuterai?".
54 Diedero fiato alle trombe e gridarono a gran voce.
55 Dopo questo, Giuda stabilì i condottieri del popolo, i comandanti di mille, di cento, di cinquanta e di dieci uomini.
56 Disse a coloro che costruivano case o che stavano per prendere moglie, a quelli che piantavano la vigna o che erano paurosi, di tornare a casa loro, secondo la legge.
57 Poi levò il campo e si disposero a mezzogiorno di Emmaus.
58 Giuda ordinò: "Cingetevi e siate forti e state preparati per l`alba di domani a dar battaglia a questi stranieri che si sono alleati per distruggere noi e il nostro santuario.
59 Del resto è meglio per noi morire in battaglia che vedere poi la rovina della nostra gente e del santuario.
60 Il Cielo farà succedere gli avvenimenti secondo quanto è stabilito lassù".

4
1 Et assumpsit Gorgias quinque milia virorum et mille equites electos, et moverunt castra nocte,
2 ut applicarent ad castra Iudaeorum et percuterent eos subito; et, qui erant ex arce, erant illis duces.
3 Et audivit Iudas et surrexit ipse et potentes percutere exercitum regis, qui erat in Emmaus,

4 dum adhuc dispersus esset exercitus a castris.

5 Et venit Gorgias in castra Iudae noctu et neminem invenit; et quaerebat eos in montibus, quoniam dixit: “ Fugiunt hi a nobis ”.
6 Et simul ut dies factus est, apparuit Iudas in campo cum tribus milibus virorum, tantum quod tegumenta et gladios non habebant ut volebant.
7 Et viderunt castra gentium valida et loricatos et equitatus in circuitu eorum, et hi docti ad proelium.
8 Et ait Iudas viris, qui secum erant: “ Ne timueritis multitudinem eorum et impetum eorum ne formidetis;
9 mementote qualiter salvi facti sunt patres nostri in mari Rubro, cum sequeretur eos pharao cum exercitu.
10 Et nunc clamemus in caelum, si miserebitur nostri et memor erit testamenti patrum nostrorum et conteret exercitum istum ante faciem nostram hodie;
11 et scient omnes gentes quia est, qui redimat et liberet Israel ”.
12 Et levaverunt alienigenae oculos suos et viderunt eos venientes ex adverso
13 et exierunt de castris in proelium. Et tuba cecinerunt hi, qui erant cum Iuda,

14 et commiserunt bellum; et contritae sunt gentes et fugerunt in campum.
15 Novissimi autem omnes ceciderunt in gladio, et persecuti sunt eos usque Gazeron et usque in campos Idumaeae et Azoti et Iamniae; et ceciderunt ex illis usque ad tria milia virorum.
16 Et reversus est Iudas et exercitus eius a persecutione eorum;
17 dixitque ad populum: “ Non concupiscatis spolia, quia bellum contra nos est,

18 et Gorgias et exercitus eius prope nos in monte, sed state nunc contra inimicos nostros et expugnate eos et post haec accipite spolia confidenter ”.
19 Et, adhuc loquente Iuda haec, apparuit pars quaedam prospiciens de monte.
20 Et vidit quod in fugam conversi sunt sui, et succenderunt castra; fumus enim, qui videbatur, declarabat, quod factum est.
21 Quibus illi conspectis, timuerunt valde; aspicientes vero et Iudae exercitum in campo paratum ad proelium
22 fugerunt omnes in terram alienigenarum.
23 Et Iudas reversus est ad spolia castrorum; et acceperunt aurum multum et argentum et hyacinthum et purpuram marinam et opes magnas.
24 Et conversi hymnum canebant et benedicebant in caelum: “ Quoniam bonum, quoniam in saeculum misericordia eius ”.
25 Et facta est salus magna in Israel in die illa.

26 Quicumque autem alienigenarum evaserunt, venerunt et nuntiaverunt Lysiae universa, quae acciderant;
27 quibus ille auditis, consternatus est et animo deficiebat, quod non, qualia voluit, talia contigerant in Israel, et, qualia mandaverat ei rex, evenerant.

28 Et sequenti anno congregavit virorum electorum sexaginta milia et equitum quinque milia, ut debellaret eos.
29 Et venerunt in Idumaeam et castra posuerunt in Bethsuris; et occurrit illis Iudas cum decem milibus viris.
30 Et vidit exercitum fortem et oravit et dixit: “ Benedictus es, Salvator Israel, qui contrivisti impetum potentis in manu servi tui David et tradidisti castra alienigenarum in manu Ionathae filii Saul et armigeri eius.

31 Conclude exercitum istum in manu populi tui Israel, et confundantur in exercitu suo et equitibus suis.

32 Da illis formidinem et tabefac audaciam virtutis eorum, et commoveantur contritione sua;
33 deice illos gladio diligentium te, et collaudent te omnes, qui noverunt nomen tuum, in hymnis ”.
34 Et commiserunt invicem proelium, et ceciderunt de exercitu Lysiae quinque milia virorum et prociderunt ex adverso eorum.
35 Videns autem Lysias factam eversionem exercitus sui, Iudae vero audaciam et quemadmodum parati sunt aut vivere aut mori fortiter, abiit Antiochiam et colligebat externos, ut multo numero rursus venirent in Iudaeam.
36 Dixit autem Iudas et fratres eius: “ Ecce contriti sunt inimici nostri; ascendamus mundare sancta et renovare ”.
37 Et congregatus est omnis exercitus, et ascenderunt in montem Sion.
38 Et viderunt sanctificationem desertam et altare profanatum et portas exustas et in atriis virgulta nata, sicut in saltu vel in uno ex montibus, et pastophoria diruta.
39 Et sciderunt vestimenta sua et planxerunt planctu magno et imposuerunt cinerem
40 et ceciderunt in faciem super terram et exclamaverunt tubis signorum et clamaverunt in caelum.
41 Tunc ordinavit Iudas viros, ut pugnarent adversus eos, qui erant in arce, donec mundaret sancta.
42 Et elegit sacerdotes sine macula voluntatem habentes in lege;
43 et mundaverunt sancta et tulerunt lapides contaminationis in locum immundum.
44 Et cogitaverunt de altari holocaustorum, quod profanatum erat, quid de eo facerent.

45 Et incidit illis consilium bonum, ut destruerent illud, ne umquam illis esset in opprobrium, quia contaminaverunt illud gentes; et demoliti sunt altare
46 et reposuerunt lapides in monte domus in loco apto, quoadusque veniret propheta, ut responderet de eis.
47 Et acceperunt lapides integros secundum legem et aedificaverunt altare novum secundum illud, quod fuit prius.
48 Et aedificaverunt sancta et, quae intra domum erant, et atria sanctificaverunt.
49 Et fecerunt vasa sancta nova et intulerunt candelabrum et altare incensorum et mensam in templum.
50 Et incenderunt super altare et accenderunt lucernas, quae super candelabrum erant et lucebant in templo,
51 et posuerunt super mensam panes et appenderunt vela et consummaverunt omnia opera, quae fecerant.
52 Et ante lucem surrexerunt quinta et vicesima die mensis noni — hic est mensis Casleu — centesimi quadragesimi octavi anni
53 et obtulerunt sacrificium secundum legem super altare holocaustorum novum, quod fecerunt;
54 secundum tempus et secundum diem, in qua contaminaverunt illud gentes, in ipsa renovatum est in canticis et citharis et cinyris et cymbalis.
55 Et cecidit omnis populus in faciem, et adoraverunt et benedixerunt in caelum eum, qui prosperavit eis;
56 et fecerunt dedicationem altaris diebus octo et obtulerunt holocausta cum laetitia et sacrificaverunt sacrificium salutaris et laudis
57 et ornaverunt faciem templi coronis aureis et scutulis et dedicaverunt portas et pastophoria et imposuerunt eis ianuas.
58 Et facta est laetitia in populo magna valde, et aversum est opprobrium gentium.
59 Et statuit Iudas et fratres eius et universa ecclesia Israel, ut agantur dies dedicationis altaris in temporibus suis ab anno in annum per dies octo, a quinta et vicesima die mensis Casleu, cum laetitia et gaudio.
60 Et aedificaverunt in tempore illo montem Sion per circuitum muros altos et turres firmas, ne quando venirent gentes et conculcarent ea, sicut antea fecerunt.
61 Et collocavit illic exercitum, ut servarent eum, et munivit eum ad custodiendam Bethsuram, ut haberet populus munitionem contra faciem Idumaeae.
4
1 Gorgia prese allora cinquemila uomini e mille cavalli scelti e si levò il campo di notte
2 per sorprendere il campo dei Giudei e annientarli all`improvviso; gli uomini dell`Acra gli facevano da guida.
3 Ma Giuda lo venne a sapere e mosse anche lui con i suoi valorosi per assalire le forze del re che sostavano in Emmaus,
4 mentre i soldati erano ancora dispersi fuori del campo.
5 Gorgia giunse al campo di Giuda di notte e non vi trovò nessuno; li andava cercando sui monti dicendo: "Costoro ci sfuggono".
6 Fattosi giorno, Giuda apparve nella pianura con tremila uomini; non avevano però né corazze né spade come avrebbero voluto.
7 Videro l`accampamento dei pagani difeso e fortificato e la cavalleria disposta intorno e tutti esperti nella guerra.
8 Ma Giuda disse ai suoi uomini: "Non temete il loro numero, né abbiate paura dei loro assalti;
9 ricordate come i nostri padri furono salvati nel Mare Rosso, quando il faraone li inseguiva con l`esercito.
10 Alziamo la nostra voce al Cielo, perché ci usi benevolenza e si ricordi dell`alleanza con i nostri padri e voglia sconfiggere questo schieramento davanti a noi oggi;
11 si accorgeranno tutti i popoli che c`è uno che riscatta e salva Israele".
12 Gli stranieri alzarono gli occhi e videro che quelli venivano loro incontro;
13 così uscirono dagli accampamenti per dar battaglia. Gli uomini di Giuda diedero fiato alle trombe
14 e attaccarono. I pagani furono sconfitti e fuggirono verso la pianura,
15 ma quelli che erano più indietro caddero tutti uccisi di spada. Li inseguirono fino a Ghezer e fino alle pianure dell`Idumea e di Asdod e di Iamnia; ne furono uccisi circa tremila.
16 Quando Giuda e i suoi armati tornarono dal loro inseguimento,
17 egli disse alla sua gente: "Non siate avidi delle spoglie, perché ci attende ancora la battaglia. Gorgia e il suo esercito è sul monte vicino a noi;
18 ora voi state pronti ad opporvi ai nemici e a combatterli; in seguito farete tranquillamente bottino".
19 Aveva appena finito di parlare, quando apparve un reparto che spiava dal monte.

20 Avevano visto infatti che i loro erano stati sconfitti e gli altri incendiavano il campo: il fumo che si scorgeva segnalava l`accaduto.
21 Ed essi a quello spettacolo si sgomentarono grandemente; vedendo inoltre giù nella pianura lo schieramento di Giuda pronto all`attacco,
22 fuggirono tutti nel territorio dei Filistei.
23 Allora Giuda ritornò a depredare il campo e raccolsero oro e argento in quantità e stoffe tinte di porpora viola e porpora marina e grandi ricchezze.
24 Di ritorno cantavano e innalzavano benedizioni al cielo " perché egli è buono e la sua grazia dura sempre ".
25 Fu quello un giorno di grande liberazione in Israele.
26 Quanti degli stranieri erano scampati, presentandosi a Lisia, gli narrarono tutto quello che era accaduto.
27 Egli sentendo ciò, fu preso da turbamento e scoraggiamento, perché le cose in Israele non erano andate come egli voleva e l`esito non era stato secondo gli ordini del re.
28 Perciò l`anno dopo mise insieme sessantamila uomini scelti e cinquemila cavalli per combattere contro di loro.
29 Vennero nell`Idumea e si accamparono in Bet-Zur. Giuda mosse contro di essi con diecimila uomini.
30 Quando vide l`imponente accampamento, innalzò questa preghiera: "Benedetto sei tu, o salvatore d`Israele, tu che hai fiaccato l`impeto del potente per mezzo del tuo servo Davide e hai fatto cadere l`esercito degli stranieri nelle mani di Giònata, figlio di Saul e del suo scudiero;
31 fà cadere ancora nello stesso modo questo esercito nelle mani di Israele tuo popolo e fà ricadere l`obbrobrio sul loro esercito e sulla loro cavalleria;
32 infondi in loro timore e spezza l`audacia della loro forza, siano travolti nella loro rovina.
33 Abbattili con la spada dei tuoi devoti; ti lodino con canti tutti coloro che riconoscono il tuo nome".
34 Poi sferrarono l`attacco da una parte e dall`altra e caddero davanti ai Giudei circa cinquemila uomini del campo di Lisia.
35 Vedendo Lisia lo scompiglio delle sue file, mentre alle schiere di Giuda cresceva il coraggio ed erano pronti a vivere o a morire gloriosamente, se ne tornò in Antiochia dove assoldò mercenari in maggior numero per venire di nuovo in Giudea.
36 Giuda intanto e i suoi fratelli dissero: "Ecco sono stati sconfitti i nostri nemici: andiamo a purificare il santuario e a riconsacrarlo".
37 Così si radunò tutto l`esercito e salirono al monte Sion.
38 Trovarono il santuario desolato, l`altare profanato, le porte arse e cresciute le erbe nei cortili come in un luogo selvatico o montuoso, e gli appartamenti sacri in rovina.
39 Allora si stracciarono le vesti, fecero grande pianto, si cosparsero di cenere,
40 si prostrarono con la faccia a terra, fecero dare i segnali con le trombe e alzarono grida al Cielo.

41 Giuda ordinò ai suoi uomini di tenere impegnati quelli dell`Acra, finché non avesse purificato il santuario.
42 Poi scelse sacerdoti incensurati, osservanti della legge,
43 i quali purificarono il santuario e portarono le pietre profanate in luogo immondo.
44 Tennero consiglio per decidere che cosa fare circa l`altare degli olocausti, che era stato profanato.
45 Vennero nella felice determinazione di demolirlo, perché non fosse loro di vergogna, essendo stato profanato dai pagani. Demolirono dunque l`altare
46 e riposero le pietre sul monte del tempio in luogo conveniente finché fosse comparso un profeta a decidere di esse.
47 Poi presero pietre grezze secondo la legge ed edificarono un altare nuovo come quello di prima;

48 restaurarono il santuario e consacrarono l`interno del tempio e i cortili;
49 rifecero gli arredi sacri e collocarono il candelabro e l`altare degli incensi e la tavola nel tempio.
50 Poi bruciarono incenso sull`altare e accesero sul candelabro le lampade che splendettero nel tempio.
51 Posero ancora i pani sulla tavola e stesero le cortine. Così portarono a termine le opere intraprese.
52 Si radunarono il mattino del venticinque del nono mese, cioè il mese di Casleu, nell`anno centoquarantotto,
53 e offrirono il sacrificio secondo la legge sull`altare degli olocausti che avevano rinnovato.
54 Nella stessa stagione e nello stesso giorno in cui l`avevano profanato i pagani, fu riconsacrato fra canti e suoni di cetre e arpe e cembali.
55 Tutto il popolo si prostrò con la faccia a terra e adorarono e benedissero il Cielo che era stato loro propizio.
56 Celebrarono la dedicazione dell`altare per otto giorni e offrirono olocausti con gioia e sacrificarono vittime di ringraziamento e di lode.
57 Poi ornarono la facciata del tempio con corone d`oro e piccoli scudi. Rifecero i portoni e le camere e vi misero le porte.
58 Vi fu gioia molto grande in mezzo al popolo, perché era stata cancellata la vergogna dei pagani.
59 Poi Giuda e i suoi fratelli e tutta l`assemblea d`Israele stabilirono che si celebrassero i giorni della dedicazione dell`altare nella loro ricorrenza, ogni anno, per otto giorni, cominciando dal venticinque del mese di Casleu, con gioia e letizia.
60 Edificarono in quel tempo intorno al monte Sion mura alte e torri solide, perché i pagani non tornassero a calpestarlo come avevano fatto la prima volta.
61 Vi stabilì un contingente per presidiarlo e fortificò il presidio di Bet-Zur perché il popolo avesse una difesa contro l`Idumea.
5
1 Et factum est, ut audierunt gen tes in circuitu quia aedificatum est altare, et dedicatum est sanctuarium sicut prius, iratae sunt valde
2 et cogitabant tollere genus Iacob, qui erant inter eos, et coeperunt occidere in populo et persequi.


3 Et bellabat Iudas adversus filios Esau in Idumaea, in Acrabattane, quia circumsedebant Israel; et percussit eos plaga magna, compressit eos et cepit spolia eorum.
4 Et recordatus est malitiam filiorum Bean, qui erant populo in laqueum et in scandalum insidiantes eis in viis.
5 Et conclusi sunt ab eo in turribus, et applicuit ad eos et anathematizavit eos et incendit turres eius igne cum omnibus, qui intus erant.

6 Et transivit ad filios Ammon et invenit manum fortem et populum copiosum et Timotheum ducem ipsorum.
7 Et commisit cum eis proelia multa, et contriti sunt in conspectu eius, et percussit eos.
8 Et cepit Iazer et filias eius et reversus est in Iudaeam.
9 Et congregatae sunt gentes, quae sunt in Galaad, adversus Israel, qui erant in finibus eorum, ut tollerent eos; et fugerunt in Datheman munitionem
10 et miserunt litteras ad Iudam et fratres eius dicentes: “ Congregatae sunt adversum nos gentes per circuitum, ut nos auferant,
11 et parant venire et occupare munitionem, in quam confugimus, et Timotheus est dux exercitus eorum.
12 Nunc ergo veni et eripe nos de manibus eorum, quia cecidit multitudo de nobis,
13 et omnes fratres nostri, qui erant in locis Tubin, interfecti sunt, et captivas duxerunt uxores eorum et natos et sarcinas et peremerunt illic fere mille viros ”.
14 Adhuc epistulae legebantur, et ecce alii nuntii venerunt de Galilaea, conscissis tunicis, nuntiantes secundum verba haec,
15 dicentes convenisse adversum se a Ptolemaida et Tyro et Sidone et omnem Galilaeam alienigenarum, ut nos consumant.
16 Ut audivit autem Iudas et populus sermones istos, convenit ecclesia magna cogitare quid facerent fratribus suis, qui in tribulatione erant et expugnabantur ab eis.
17 Dixitque Iudas Simoni fratri suo: “ Elige tibi viros et vade et libera fratres tuos, qui sunt in Galilaea; ego autem et frater meus Ionathas ibimus in Galaaditim ”.
18 Et reliquit Iosephum filium Zachariae et Azariam ducem populi cum residuo exercitu in Iudaea ad custodiam.
19 Et praecepit illis dicens: “ Praeestote populo huic et nolite bellum committere adversum gentes, donec revertamur ”.
20 Et partiti sunt Simoni virorum tria milia, ut iret in Galilaeam, Iudae autem octo milia in Galaaditim.

21 Et abiit Simon in Galilaeam et commisit proelia multa cum gentibus; et contritae sunt gentes a facie eius,
22 et persecutus est eos usque ad portam Ptolemaidis, et ceciderunt de gentibus fere tria milia virorum, et accepit spolia eorum.
23 Et assumpsit eos, qui erant de Galilaea et in Arbattis, cum uxoribus et natis et omnibus, quae erant illis, et adduxit in Iudaeam cum laetitia magna.
24 Et Iudas Maccabaeus et Ionathas frater eius transierunt Iordanem et abierunt viam trium dierum in deserto;
25 et occurrerunt Nabathaeis et obviaverunt eis pacifice et narraverunt eis omnia, quae acciderant fratribus eorum in Galaaditide,
26 et quia multi ex eis comprehensi sunt in Bosora et Bosor in Alimis, Chaspho, Maced et Carnain; hae omnes civitates munitae et magnae.
27 Et in ceteris civitatibus Galaaditidis tenentur comprehensi; in crastinum constituerunt admovere ad munitiones et comprehendere et tollere omnes eos in una die.
28 Et convertit Iudas et exercitus eius viam in desertum Bosora repente et occupavit civitatem et occidit omnem masculum in ore gladii et accepit omnia spolia eorum et succendit eam igne;

29 et profectus est inde nocte, et ibant usque ad munitionem.
30 Et factum est diluculo, cum levassent oculos suos, ecce populus multus, cuius non erat numerus, portantes scalas et machinas, ut comprehenderent munitionem, et expugnabant eos.
31 Et vidit Iudas quia coepit bellum, et clamor civitatis ascendit ad caelum sicut tuba et clamor magnus;
32 et dixit viris exercitus: “ Pugnate hodie pro fratribus nostris ”.
33 Et exiit tribus ordinibus post eos, et exclamaverunt tubis et clamaverunt in oratione.
34 Et cognoverunt castra Timothei quia Maccabaeus est, et refugerunt a facie eius; et percussit eos plaga magna, et ceciderunt ex eis in die illa fere octo milia virorum.
35 Et divertit Iudas in Maspha et expugnavit et cepit eam. Et occidit omnem masculinum eius et sumpsit spolia eius et succendit eam igne.
36 Inde perrexit et cepit Chaspho, Maced et Bosor et reliquas civitates Galaaditidis.
37 Post haec autem verba congregavit Timotheus exercitum alium et castra posuit contra Raphon trans torrentem.
38 Et misit Iudas speculari exercitum, et renuntiaverunt ei dicentes: “ Convenerunt ad eum omnes gentes, quae in circuitu nostro sunt, exercitus multus nimis;
39 et Arabas conduxit in auxilium sibi, et castra posuerunt trans torrentem, parati ad te venire in proelium ”. Et abiit Iudas obviam illis.

40 Et ait Timotheus principibus exercitus sui: “ Cum appropinquaverit Iudas et exercitus eius ad torrentem aquae, si transierit ad nos prior, non poterimus sustinere eum, quia potens poterit adversum nos;
41 si vero timuerit transire et posuerit castra ultra flumen, transfretemus ad eos et poterimus adversus illum ”.
42 Ut autem appropinquavit Iudas ad torrentem aquae, statuit scribas populi secus torrentem et mandavit eis dicens: “ Neminem hominum reliqueritis, sed veniant omnes in proelium ”.
43 Et transfretavit ad illos prior, et omnis populus post eum. Et contritae sunt omnes gentes a facie eorum et proiecerunt arma sua et fugerunt ad fanum in Carnain.
44 Et occupaverunt ipsam civitatem et fanum succenderunt igne cum omnibus, qui erant in ipso; et oppressa est Carnain et non potuit sustinere contra faciem Iudae.
45 Et congregavit Iudas universum Israel, qui erant in Galaaditide, a minimo usque ad maximum et uxores eorum et natos et sarcinas, exercitum magnum valde, ut venirent in terram Iudae.
46 Et venerunt usque Ephron. Et haec civitas magna in via, munita valde; non erat declinare ab ea dextera vel sinistra, sed per mediam iter erat.

47 Et incluserunt se, qui erant in civitate, et obstruxerunt portas lapidibus. Et misit ad eos Iudas verbis pacificis
48 dicens: “ Transeamus per terram vestram, ut eamus in terram nostram, et nemo vobis nocebit; tantum pedibus transibimus ”. Et nolebant eis aperire.
49 Et praecepit Iudas praedicare in castris, ut applicarent se unusquisque in quo erat loco.
50 Et applicuerunt se viri virtutis, et oppugnavit civitatem illam tota die et tota nocte; et tradita est civitas in manu eius.
51 Et peremit omnem masculinum in ore gladii et eradicavit eam et accepit spolia eius et transivit per civitatem super interfectos.
52 Et transgressi sunt Iordanem in campum magnum contra faciem Bethsan.
53 Et erat Iudas congregans extremos et exhortabatur populum per totam viam, donec veniret in terram Iudae.
54 Et ascenderunt in montem Sion cum laetitia et gaudio et obtulerunt holocausta, quod nemo ex eis cecidisset, donec reverterentur in pace.
55 Et in diebus, quibus erat Iudas et Ionathas in terra Galaad, et Simon frater eius in Galilaea contra faciem Ptolemaidis,
56 audivit Iosephus Zachariae filius et Azarias princeps virtutis res bene gestas et proelia, quae fecerunt,
57 et dixerunt: “ Faciamus et ipsi nobis nomen et eamus pugnare adversus gentes, quae in circuitu nostro sunt ”.
58 Et nuntiaverunt his, qui erant de exercitu suo, et abierunt ad Iamniam.
59 Et exivit Gorgias de civitate et viri eius obviam illis in pugnam;
60 et fugati sunt Iosephus et Azarias et impulsi sunt usque in fines Iudaeae, et ceciderunt illo die de populo Israel ad duo milia viri; et facta est fuga magna in populo,
61 quia non audie runt Iudam et fratres eius existimantes fortiter se facturos.
62 Ipsi autem non erant de semine virorum illorum, per quorum manum salus data est Israel.

63 Et vir Iudas et fratres eius magnificati sunt valde in conspectu omnis Israel et gentium omnium, ubi audiebatur nomen eorum;
64 et conveniebant ad eos fausta acclamantes.
65 Et exivit Iudas et fratres eius et expugnabant filios Esau in terra, quae ad austrum est. Et percussit Hebron et filias eius et destruxit munitiones eius et turres eius succendit in circuitu.

66 Et movit castra, ut iret in terram alienigenarum, et perambulabat Maresam.
67 In die illa ceciderunt sacerdotes in bello, dum volunt fortiter facere, dum sine consilio exeunt in proelium.
68 Et declinavit Iudas in Azotum terram alienigenarum et diruit aras eorum et sculptilia deorum ipsorum succendit igne et expoliavit exuvias civitatum. Et reversus est in terram Iudae.

5
1 I popoli vicini, quando sentirono che era stato ricostruito l`altare e rinnovato il santuario come prima, fremettero di rabbia
2 e decisero di eliminare quelli della stirpe di Giacobbe che si trovavano in mezzo a loro e cominciarono a uccidere e sopprimere ente in mezzo al popolo.
3 Allora Giuda mosse guerra ai figli di Esaù nell`Idumea e nella Acrabattene, perché assediavano Israele; inflisse loro un grave colpo e li umiliò e si impadronì delle loro spoglie.
4 Si ricordò poi della perfidia dei figli di Bean, che erano stati di laccio e inciampo per il popolo tendendo insidie nelle vie.
5 Pressati da lui si rinchiusero nelle torri ed egli si accampò contro di loro, li votò allo sterminio e diede fuoco alle torri di quella città con quanti vi stavano.
6 Poi passò contro gli Ammoniti e vi trovò un forte contingente e un popolo numeroso al comando di Timòteo.
7 Organizzò contro di loro molte azioni di guerra e furono sconfitti e annientati.
8 Conquistò anche Iazer e i suoi sobborghi e ritornò in Giudea.
9 Si allearono allora i pagani di Gàlaad contro gli Israeliti che erano nel loro territorio per eliminarli, ma questi fuggirono a Dàtema, nella fortezza,
10 e scrissero questa lettera a Giuda e ai suoi fratelli: "Sono riuniti contro di noi i popoli vicini per eliminarci
11 e si preparano a venire a espugnare la fortezza ove siamo rifugiati; Timòteo è a capo del loro esercito.
12 Su, vieni a liberarci dalle mani di costoro, perché si è precipitata su di noi una moltitudine:
13 tutti i nostri fratelli che erano nel territorio di Tobia sono stati messi a morte, sono state condotte in schiavitù le loro mogli con i figli e gli averi e sono periti circa un migliaio di uomini".
14 Stavano ancora leggendo la lettera ed ecco presentarsi altri messaggeri dalla Galilea con le vesti stracciate portando notizie simili.
15 Dicevano che si erano uniti contro di loro gli abitanti di Tolemàide, Tiro e Sidòne e tutta la parte pagana della Galilea per distruggerli.
16 Quando Giuda e il popolo ebbero udito queste cose, si raccolse una grande assemblea per decidere che cosa fare per i loro fratelli posti nella tribolazione e attaccati dai pagani.
17 Giuda disse a Simone suo fratello: "Scegliti degli uomini e corri a liberare i tuoi fratelli della Galilea; io e mio fratello Giònata andremo nella regione di Gàlaad".
18 Lasciò Giuseppe figlio di Zaccaria e Azaria capo del popolo, con il resto delle forze a presidiare la Giudea,
19 dando loro questa consegna: "Governate questo popolo, ma non attaccate battaglia contro i pagani fino al nostro ritorno".
20 Furono assegnati a Simone tremila uomini per la spedizione in Galilea, a Giuda ottomila uomini per la regione di Gàlaad.
21 Simone si recò in Galilea e sferrò molti attacchi contro i pagani e questi rimasero sconfitti davanti a lui;
22 egli li inseguì fino alle porte di Tolemàide. Caddero dei pagani circa tremila uomini e Simone portò via le loro spoglie.
23 Prese poi gli Israeliti che erano in Galilea e in Arbatta con le donne e i figli e tutti i loro averi e li condusse in Giudea con grande gioia.

24 Da parte loro Giuda Maccabeo e il fratello Giònata passarono il Giordano e camminarono per tre giorni nel deserto.
25 S`imbatterono nei Nabatei, che vennero loro incontro pacificamente e narrarono tutte le vicende dei loro fratelli nella regione di Gàlaad,
26 e che molti di loro erano assediati in Bozra e Bozor, in Alema, in Casfo, in Maked e Karnàin; e che tutte queste città erano fortificate e grandi.
27 Ve n`erano pure rinchiusi nelle altre città di Gàlaad e - dicevano - per il giorno dopo era stabilito di dar l`assalto alle fortezze, espugnarle e di eliminare tutti costoro in un sol giorno.
28 Allora Giuda con il suo esercito tornò indietro subito per la via del deserto verso Bozra; prese la città e passò ogni maschio a fil di spada, s`impadronì di tutte le loro spoglie e incendiò la città.
29 Nella notte partì di là e marciarono fino alla fortezza.
30 Verso il mattino alzarono gli occhi ed ecco gran folla che non si poteva contare issava scale e macchine per espugnare la fortezza e già attaccava gli assediati.

31 Giuda, vedendo che la battaglia era già incominciata e che le grida della città arrivavano al cielo per il suono delle trombe e le urla altissime,
32 disse ai suoi soldati: "Combattete oggi per i vostri fratelli".
33 Irruppero in tre schiere alle loro spalle, diedero fiato alle trombe e innalzarono grida e invocazioni.
34 Nell`esercito di Timòteo si sparse la notizia che c`era il Maccabeo e fuggirono davanti a lui; egli inflisse loro una grave sconfitta e ne rimasero uccisi in quel giorno circa ottomila.
35 Poi piegò su Alim, l`assalì e la prese; ne uccise tutti i maschi, la saccheggiò e le appiccò il fuoco.

36 Tolse il campo di là e conquistò Casfo, Maked e Bozor e le altre città di Gàlaad.
37 Dopo questi fatti Timòteo raccolse un altro esercito e si accampò di fronte a Rafon al di là del torrente.
38 Giuda mandò a esplorare il campo e gli riferirono: "Sono radunati con lui tutti gli stranieri che ci circondano: sono un esercito imponente.

39 Anche gli Arabi sono assoldati come suoi ausiliari; sono accampati al di là del torrente e sono pronti a venire a battaglia con te". Giuda andò incontro a loro.
40 Timòteo disse ai comandanti del suo esercito, mentre Giuda e il suo esercito si avvicinavano al torrente: "Se passerà per primo contro di noi, non potremo resistergli, perché sarà molto potente contro di noi.
41 Se invece si mostrerà titubante e porrà il campo al di là del fiume, andremo noi contro di lui e avremo la meglio".
42 Quando Giuda si avvicinò al corso d`acqua, dispose gli scribi del popolo lungo il torrente con questi ordini: "Non permettete che alcuno si fermi, ma vengano tutti a combattere".
43 Passò per primo contro i nemici e tutto il popolo dietro di lui. I pagani furono travolti davanti a lui, gettarono le armi e fuggirono nel tempio di Karnàin.
44 Conquistarono la città e appiccarono il fuoco al tempio con quanti c`erano dentro. Così Karnàin fu vinta e non potè resistere oltre di fronte a Giuda.

45 Giuda radunò tutti gli Israeliti che erano nella regione di Gàlaad dal più piccolo al più grande con le donne e i figli e gli averi, carovana sterminata, per andare nella Giudea.
46 Arrivarono a Efron, città posta sul percorso, grande e particolarmente forte, che non era possibile evitare da nessuna parte e bisognava passarvi in mezzo.
47 Gli abitanti della città avevano chiuso loro il passaggio barricando le porte con pietre.

48 Giuda mandò a far loro proposte pacifiche dicendo: "Attraverseremo il tuo paese solo per tornare al nostro, nessuno vi farà alcun male, solo passeremo a piedi". Ma non vollero aprirgli.
49 Giuda fece annunciare a tutta la truppa che ciascuno si accampasse dov`era.
50 I militari si fermarono e diedero l`assalto alla città tutto quel giorno e tutta la notte e la città dovette arrendersi.
51 Giuda passò tutti i maschi a fil di spada, la distrusse totalmente, ne prese le spoglie e attraversò la città sopra i cadaveri.
52 Poi attraversò il Giordano verso la grande pianura di fronte a Beisan.
53 Giuda sollecitava quelli che rimanevano indietro e confortava il popolo durante tutto il viaggio, finché giunsero nella Giudea.
54 Salirono il monte Sion in letizia e gioia e offrirono olocausti, perché senza aver perduto neppure uno di loro erano tornati felicemente.
55 Nel tempo in cui Giuda e Giònata erano rimasti in Gàlaad e Simone loro fratello in Galilea di fronte a Tolemàide,
56 Giuseppe figlio di Zaccaria e Azaria, comandanti dell`esercito, vennero a sapere delle imprese gloriose e delle battaglie che avevano compiute
57 e dissero: "Facciamoci onore anche noi e usciamo a combattere contro i pagani che ci circondano".
58 Diedero ordine ai soldati che erano con loro e si diressero a Iamnia.
59 Ma Gorgia uscì dalla città con i suoi uomini incontro a loro per attaccarli.
60 Giuseppe e Azaria furono vinti e inseguiti fin nel territorio della Giudea e in quel giorno caddero circa duemila uomini del popolo di Israele.
61 Toccò questa grave sconfitta al popolo, perché non avevano ascoltato Giuda e i suoi fratelli, pensando di compiere gesta eroiche:
62 ma essi non erano della stirpe di quei valorosi, per le cui mani era stata compiuta la salvezza in Israele.
63 Il prode Giuda e i suoi fratelli crebbero in grande fama presso tutto Israele e presso tutti i popoli ai quali giungeva notizia del loro nome;
64 si adunavano attorno a loro acclamandoli.
65 Giuda con i suoi fratelli uscì ancora per combattere contro i figli di Esaù nella regione meridionale e colpì Ebron e le sue dipendenze, distrusse le sue fortezze e diede fuoco tutt`intorno alle sue torri.
66 Poi levò il campo per andare nel paese dei Filistei e attraversò Maresa.
67 In quel giorno caddero in battaglia sacerdoti, i quali, smaniosi di eroismi, erano usciti a combattere inconsideratamente.
68 Giuda piegò su Asdod, terra dei Filistei: distrusse i loro altari, bruciò le statue dei loro dei, mise a sacco la loro città e fece ritorno in Giudea.

6
1 Et rex Antiochus perambulabat superiores regiones et audivit esse Elymaida in Perside civitatem gloriosam divitiis argento et auro
2 templumque in ea locuples valde et illic velamina aurea et loricae et scuta, quae reliquit ibi Alexander Philippi rex Macedo, qui regnavit primus in Graecia.
3 Et venit et quaerebat capere civitatem et depraedari eam et non potuit, quoniam innotuit sermo his, qui erant in civitate.
4 Et restiterunt ei in proelium. Et fugit inde et abiit cum tristitia magna, ut reverteretur in Babyloniam.

5 Et venit, qui nuntiaret ei in Perside quia fugata sunt castra, quae iverant in terram Iudae,

6 et quia abiit Lysias cum virtute forti in primis et fugatus est a facie eorum, et invaluerunt armis et viribus et spoliis multis, quae ceperunt de castris quae exciderunt,

7 et quia diruerunt abominationem, quam aedificaverat super altare, quod erat in Ierusalem, et sanctificationem sicut prius circumdederunt muris excelsis et Bethsuram civitatem eius.
8 Et factum est, ut audivit rex sermones istos, expavit et commotus est valde et decidit in lectum et incidit in languorem prae tristitia, quia non factum est ei, sicut cogitabat.
9 Et erat illic per dies multos, quia renovata est in eo tristitia magna, et arbitratus est se mori.
10 Et vocavit omnes amicos suos et dixit illis: “ Recessit somnus ab oculis meis, et concidi corde prae sollicitudine
11 et dixi in corde meo: Quousque tribulationis deveni et tempestatis magnae, in qua nunc sum? Quia iucundus eram et dilectus in potestate mea!
12 Nunc vero reminiscor malorum, quae feci in Ierusalem, unde et abstuli omnia vasa aurea et argentea, quae erant in ea, et misi auferre habitantes Iudam sine causa.
13 Cognovi quia propterea invenerunt me mala ista; et ecce pereo tristitia magna in terra aliena ”.

14 Et vocavit Philippum, unum de amicis suis, et praeposuit eum super universum regnum suum;
15 et dedit ei diadema et stolam suam et anulum, ut adduceret Antiochum filium suum et nutriret eum, ut regnaret.
16 Et mortuus est illic Antiochus rex anno centesimo quadragesimo nono.
17 Et cognovit Lysias quoniam mortuus est rex, et constituit regnare Antiochum filium eius pro eo, quem nutrivit adulescentiorem; et vocavit nomen eius Eupatorem.
18 Et hi, qui erant in arce, concluserant Israel in circuitu sanctorum et quaerebant eis mala semper et firmamentum gentium.

19 Et cogitavit Iudas disperdere eos et convocavit universum populum, ut obsiderent eos.
20 Et convenerunt simul et obsederunt eos anno centesimo quinquagesimo et fecerunt ballistas et machinas.
21 Et exierunt quidam ex eis, qui obsidebantur, et adiunxerunt se illis aliqui impii ex Israel
22 et abierunt ad regem et dixerunt: “ Quousque non facis iudicium et vindicabis fratres nostros?
23 Nos decrevimus servire patri tuo et ambulare in praeceptis eius et obsequi edictis eius;

24 et filii populi nostri propter hoc obsederunt arcem et alienabant se a nobis, et, quicumque inveniebantur ex nobis, interficiebantur, et hereditates nostrae diripiebantur.
25 Et non ad nos tantum extenderunt manum sed et in omnes fines suos;
26 et ecce applicuerunt hodie ad arcem in Ierusalem occupare eam et sancta et Bethsuram munierunt.
27 Et, nisi praeveneris eos velocius, maiora quam haec facient, et non poteris continere eos ”.
28 Et iratus est rex, ut audivit, et convocavit omnes amicos suos et principes exercitus sui et eos, qui super vehicula erant;
29 sed et de regnis aliis et de insulis maritimis venerunt ad eum exercitus conducticii.
30 Et erat numerus exercitus eius centum milia peditum et viginti milia equitum, et elephanti triginta duo docti ad proelium.
31 Et venerunt per Idumaeam et applicuerunt ad Bethsuram. Et pugnaverunt dies multos et fecerunt machinas et exierunt et succenderunt eas igne et pugnaverunt viriliter.
32 Et recessit Iudas ab arce et movit castra ad Bethzacharam contra castra regis.
33 Et surrexit rex ante lucem et excitavit exercitum in impetu suo contra viam Bethzacharam, et comparaverunt se exercitus in proelium et tubis cecinerunt
34 et elephantis ostenderunt sanguinem uvae et mori ad acuendos eos in proelium.
35 Et diviserunt bestias per legiones, et astiterunt singulis elephantis mille viri in loricis concatenatis, et galeae aereae in capitibus eorum, et quingenti equites ordinati unicuique bestiae electi.

36 Hi ante tempus, ubicumque erat bestia, ibi erant et, quocumque ibat, ibant; non discedebant ab ea.

37 Et turres ligneae super eos firmae, protectae super singulas bestias, praecinctae super eas machinis, et super singulas viri virtutis quattuor, qui pugnabant desuper, et Indus eius.
38 Et residuos equites hinc et inde statuit in duas partes exercitus excitaturos et protecturos in legionibus.
39 Et, ut refulsit sol in clipeos aureos et aereos, resplenduerunt montes ab eis et resplenduerunt sicut lampades ignis.
40 Et distincta est pars exercitus regis super montes excelsos, et quidam per loca humilia; et ibant caute et ordinate.
41 Et commovebantur omnes audientes vocem multitudinis et incessum turbae et collisionem armorum; erat enim exercitus magnus valde et fortis.
42 Et appropiavit Iudas et exercitus eius in proelium, et ceciderunt de exercitu regis sescenti viri.
43 Et vidit Eleazar Abaran unam de bestiis loricatam loricis regis, et erat eminens super ceteras bestias, et visum est ei quod in ea esset rex;
44 et dedit se, ut liberaret populum suum et acquireret sibi nomen aeternum.
45 Et cucurrit ad eam audacter, in medio legionis interficiens a dextris et a sinistris, et findebantur ab eo huc atque illuc;

46 et ivit sub elephantum et supposuit se ei et occidit eum; et cecidit in terram super ipsum, et mortuus est illic.
47 Et videntes virtutem regni et impetum exercituum diverterunt se ab eis.
48 Qui autem erant de castris regis, ascenderunt obviam illis in Ierusalem, et applicuit rex ad Iudaeam et montem Sion.
49 Et fecit pacem cum his, qui erant in Bethsura; et exierunt de civitate, quia non erant eis ibi alimenta, eo quod conclusi essent in ea, quia sabbatum erat terrae.
50 Et comprehendit rex Bethsuram et constituit illic custodiam servare eam.
51 Et applicuit castra ad locum sanctificationis dies multos; et statuit illic ballistas et machinas et ignis iacula et tormenta ad lapides iactandos et scorpios ad mittendas sagittas et fundibula.
52 Fecerunt autem et ipsi machinas adversus machinas eorum et pugnaverunt dies multos;
53 escae autem non erant in horreis, eo quod septimus annus esset, et, qui evaserant in Iudaeam de gentibus, consumpserant reliquias repositionis.
54 Et remanserunt in sanctis viri pauci, quoniam obtinuerat eos fames, et dispersi sunt unusquisque in locum suum.
55 Et audivit Lysias quod Philippus, quem constituerat rex Antiochus, cum adhuc viveret, ut nutriret Antiochum filium suum ut regnaret,
56 reversus esset a Perside et Media, et exercitus, qui abierat cum ipso, et quia quaerebat suscipere regni negotia.
57 Festinavit et significavit ire dixitque ad regem et duces exercitus et viros: “ Deficimus cotidie, et esca nobis modica est, et locus, quem obsidemus, est munitus, et incumbunt nobis negotia regni.

58 Nunc itaque demus dextras hominibus istis et faciamus cum illis pacem et cum omni gente eorum
59 et constituamus illis, ut ambulent in legitimis suis sicut prius; propter legitima enim ipsorum, quae dispersimus, irati sunt et fecerunt omnia haec”.
60 Et placuit sermo in conspectu regis et principum, et misit ad eos pacem facere, et receperunt illam.
61 Et iuravit illis rex et principes. His condicionibus exierunt de munitione.
62 Et intravit rex in montem Sion et vidit munitionem loci et rupit iuramentum, quod iuravit, et mandavit destruere murum in gyro.

63 Et discessit festinanter et reversus est Antiochiam; et invenit Philippum dominantem civitati et pugnavit adversus eum et occupavit civitatem per vim.
6
1 Il re Antioco intanto percorreva le regioni settentrionali e seppe che c`era in Persia la città di Elimàide, famosa per ricchezza e argento e oro;
2 che vi era un tempio ricchissimo, dove si trovavano armature d`oro, corazze e armi, lasciate là da Alessandro figlio di Filippo, il re macedone, che aveva regnato per primo sui Greci.
3 Allora vi si recò e cercava di impadronirsi della città e di depredarla, ma non vi riuscì, perché il suo piano fu risaputo dagli abitanti della città,
4 che si opposero a lui con le armi; egli fu messo in fuga e dovette partire di là con grande tristezza e tornare in Babilonia.
5 Poi venne un messaggero in Persia ad annunciargli che erano state sconfitte le truppe inviate contro Giuda,
6 che Lisia si era mosso con un esercito tra i più agguerriti ma era rimasto sconfitto davanti a loro e che quelli si erano rinforzati con armi e truppe e bottino ingente, riportato dagli accampamenti che avevano distrutti;
7 che inoltre avevano demolito l`idolo da lui innalzato sull`altare in Gerusalemme, che avevano circondato con mura alte come prima il santuario e anche Bet-Zur, che era una sua città.
8 Il re, sentendo queste novità, rimase sbigottito e scosso terribilmente; si mise a letto e cadde ammalato per la tristezza, perché non era avvenuto secondo i suoi desideri.
9 Rimase così molti giorni, perché si rinnovava in lui una forte depressione e credeva di morire.
10 Allora chiamò tutti i suoi amici e disse loro: "Se ne va il sonno dai miei occhi e ho l`animo oppresso dai dispiaceri;
11 ho pensato: in quale tribolazione sono giunto, in quale terribile agitazione sono caduto io che ero sì fortunato e benvoluto sul mio trono!
12 Ora mi ricordo dei mali che ho fatto in Gerusalemme, portando via tutti gli arredi d`oro e d`argento che vi erano e mandando a sopprimere gli abitanti di Giuda senza ragione.
13 Riconosco che a causa di tali cose mi colpiscono questi mali: ed ecco muoio nella più nera tristezza in paese straniero".
14 Poi chiamò Filippo, uno dei suoi amici, lo costituì reggente su tutto il suo regno
15 e gli diede il diadema e la veste regia e l`anello con l`incarico di guidare Antioco suo figlio e di educarlo al regno.
16 Il re Antioco morì in quel luogo nel centoquarantanove.
17 Lisia fu informato che il re era morto e dispose che regnasse Antioco figlio di lui, che egli aveva educato fin da piccolo, e lo chiamò Eupàtore.

18 Ora coloro che risiedevano nell`Acra impedivano il passaggio degli Israeliti intorno al tempio e cercavano di molestarli continuamente e di sostenere gli stranieri.
19 Giuda si propose di eliminarli e radunò in assemblea tutto il popolo per stringerli d`assedio.
20 Si organizzarono dunque e posero l`assedio attorno all`Acra nell`anno centocinquanta e Giuda fece costruire terrapieni e macchine.
21 Ma alcuni di loro sfuggirono all`assedio e si unirono ad essi alcuni rinnegati d`Israele
22 e andarono dal re e gli dissero: "Fino a quando non farai giustizia e vendetta dei nostri fratelli?
23 Noi siamo stati lieti di servire tuo padre e di comportarci secondo i suoi comandi e di obbedire ai suoi editti.
24 A causa di questo i figli del nostro popolo hanno posto assedio alla fortezza e si sono estraniati da noi; inoltre uccidono quanti di noi capitano nelle loro mani e si dividono i nostri averi.
25 E non soltanto contro di noi allungano le mani, ma anche su tutto il tuo territorio.
26 Ed ecco, ora hanno posto il campo contro l`Acra in Gerusalemme per espugnarla e hanno fortificato il santuario e Bet-Zur.
27 Se tu non sarai sollecito nel prevenirli, faranno peggio e non li potrai più arrestare".
28 Il re si adirò, quando ebbe sentito ciò, e radunò tutti i suoi amici, comandanti dell`esercito e della cavalleria.
29 Anche dagli altri regni e dalle isole del mare gli giunsero truppe mercenarie.
30 Gli effettivi del suo esercito assommavano a centomila fanti, ventimila cavalli e trentadue elefanti addestrati alla guerra.
31 Passarono per l`Idumea e posero il campo contro Bet-Zur; attaccarono per molti giorni e allestirono macchine; ma quelli uscivano, le incendiavano e contrattaccavano con valore.
32 Giuda allora levò il campo dall`Acra e lo trasferì a Bet-Zaccaria di fronte al campo del re.
33 Ma il re si mosse alle prime luci del mattino e trasferì lo schieramento con impeto lungo la strada di Bet-Zaccaria; le truppe si disposero a battaglia e suonarono le trombe.
34 Posero innanzi agli elefanti succo d`uva e di more per stimolarli al combattimento.
35 Distribuirono le bestie tra le falangi e affiancarono a ciascun elefante mille uomini protetti da corazze a maglia e da elmi di bronzo in testa e cinquecento cavalieri scelti disposti in ordine intorno a ciascuna bestia:
36 questi in ogni caso si tenevano ai lati della bestia e, quando si muoveva, si spostavano insieme senza allontanarsi da essa.
37 Sopra ogni elefante vi erano solide torrette di legno, protette dagli attacchi, legate con cinghie, e su ogni torretta stavano quattro soldati, che di là bersagliavano, e un conducente indiano.
38 Il resto della cavalleria si dispose di qua e di là sui due fianchi dello schieramento, per terrorizzare i nemici e proteggere le falangi.
39 Quando il sole brillava sugli scudi d`oro e di bronzo, ne risplendevano per quei riflessi i monti e brillavano come fiaccole ardenti.
40 Un distaccamento delle truppe del re si dispose sulle cime dei monti, un altro nella pianura e avanzavano sicuri e ordinati.
41 Tremavano quanti sentivano il frastuono di quella moltitudine e la marcia di tanta gente e il cozzo delle armi: era veramente un esercito immenso e forte.
42 Giuda con le sue truppe si avvicinò per attaccare lo schieramento e caddero nel campo del re seicento uomini.
43 Eleàzaro, chiamato Auaran, vide uno degli elefanti, protetto di corazze regie, sopravanzare tutte le altre bestie e pensò che sopra ci fosse il re;

44 volle allora sacrificarsi per la salvezza del suo popolo e procurarsi nome eterno.
45 Corse dunque là con coraggio attraverso la falange e colpiva a morte a destra e a sinistra, mentre i nemici si dividevano davanti a lui, ritirandosi sui due lati.
46 Egli s`introdusse sotto l`elefante, lo infilò con la spada e lo uccise; quello cadde sopra di lui ed Eleàzaro morì.
47 Ma vedendo la potenza delle forze del re e l`impeto delle milizie, i Giudei si ritirarono.
48 Allora i reparti dell`esercito del re salirono per attaccarli a Gerusalemme e il re si accampò contro la Giudea e il monte Sion.
49 Fece pace con quelli che erano in Bet-Zur, i quali uscirono dalla città, non avendo più vettovaglie per sostenere l`assedio: la terra infatti era nel riposo dell`anno sabbatico.
50 Il re s`impadronì di Bet-Zur e vi pose un presidio a guardia.
51 Intanto si accampò contro il santuario per molto tempo e allestì terrapieni e macchine, lanciafiamme e baliste, scorpioni per lanciar frecce e fionde.
52 Anche i difensori opposero macchine alle loro macchine e i combattimenti durarono molti giorni.
53 Ma non c`erano più viveri nei depositi poiché era in corso l`anno sabbatico e coloro che erano arrivati in Giudea per sfuggire ai pagani avevano consumato il resto delle provviste.
54 Furono allora lasciati pochi uomini nel santuario, perché li aveva sorpresi la fame, e gli altri si dispersero ciascuno al suo paese.
55 Lisia poi venne a sapere che Filippo, designato dal re Antioco, ancora in vita, per educare Antioco suo figlio e prepararlo al regno,
56 era tornato dalla Persia e dalla Media; c`era con lui l`esercito partito con il re ed egli cercava di prendere in mano il governo.
57 Allora mostrò fretta e accennò di voler partire e disse al re e ai comandanti dell`esercito e ai soldati: "Noi ci esauriamo di giorno in giorno: il cibo è scarso e il luogo che assediamo è ben munito, mentre gli affari del regno ci premono.
58 Ora dunque offriamo la destra a questi uomini e facciamo pace con loro e con tutto il loro popolo
59 e permettiamo loro di seguire le loro tradizioni come prima; proprio per queste tradizioni che noi abbiamo cercato di distruggere, essi si sono irritati e hanno provocato tutto questo".
60 La proposta piacque al re e a tutti i capi e mandò a negoziare la pace con loro ed essi accettarono.
61 Il re e i capi giurarono davanti a loro ed essi a tali patti uscirono dalla fortezza.
62 Ma quando il re fece l`ingresso sul monte Sion e vide le fortificazioni del luogo, violò il giuramento che aveva fatto e impose la distruzione delle mura all`intorno.
63 Poi partì in fretta e fece ritorno ad Antiochia; vi trovò Filippo padrone della città, gli fece guerra e s`impadronì della città con la forza.
7
1 Anno centesimo quinquagesimo primo exiit Demetrius Seleuci filius a Roma; et ascendit cum paucis viris in civitatem maritimam et regnavit illic.
2 Et factum est, ut ingressus est domum regni patrum suorum, comprehendit exercitus Antiochum et Lysiam, ut adduceret eos ad eum.
3 Et res ei innotuit, et ait: “ Nolite mihi ostendere facies eorum ”.
4 Et occidit eos exercitus, et sedit Demetrius super sedem regni sui.
5 Et venerunt ad eum viri iniqui et impii ex Israel, et Alcimus dux erat eorum, qui volebat fieri sacerdos;
6 et accusaverunt populum apud regem dicentes: “ Perdidit Iudas et fratres eius omnes amicos tuos et nos dispersit de terra nostra;
7 nunc ergo mitte virum, cui credis, ut eat et videat exterminium omne, quod fecit nobis et regioni regis, et puniat eos et omnes adiutores eorum ”.

8 Et elegit rex ex amicis suis Bacchidem, qui dominabatur trans flumen, magnum in regno et fidelem regi. Et misit eum
9 et Alcimum impium et constituit ei sacerdotium et mandavit ei facere ultionem in filios Israel.

10 Et surrexerunt et venerunt cum exercitu magno in terram Iudae; et misit nuntios ad Iudam et ad fratres eius verbis pacificis in dolo.

11 Et non intenderunt sermonibus eorum; viderunt enim quia venerunt cum exercitu magno.
12 Et convenerunt ad Alcimum et Bacchidem congregatio scribarum requirere iusta;

13 et primi Asidaei erant in filiis Israel et exquirebant ab eis pacem.
14 Dixerunt enim: “ Homo sacerdos de semine Aaron venit et non decipiet nos ”.

15 Et locutus est cum eis verba pacifica et iuravit illis dicens: “ Non inferemus vobis malum neque amicis vestris ”.
16 Et crediderunt ei. Et comprehendit ex eis sexaginta viros et occidit eos in una die, secundum verbum quod scripsit:
17 “ Carnes sanctorum tuorum et sanguinem ipsorum effuderunt in circuitu Ierusalem, et non erat qui sepeliret ”.
18 Et incubuit timor eorum et tremor in omnem populum, quia dixerunt: “ Non est in eis veritas et iudicium; transgressi sunt enim constitutum et iusiurandum, quod iuraverunt ”.
19 Et movit Bacchides ab Ierusalem et applicuit in Bethzaith; et misit et comprehendit multos ex eis, qui ad se refugerant, et quosdam de populo mactavit in puteum magnum.

20 Et commisit regionem Alcimo et reliquit cum eo auxilium in adiutorium ipsi; et abiit Bacchides ad regem.
21 Et contendebat Alcimus pro principatu sacerdotii sui;
22 et convenerunt ad eum omnes, qui perturbabant populum suum, et obtinuerunt terram Iudae et fecerunt plagam magnam in Israel.
23 Et vidit Iudas omnem malitiam, quam fecit Alcimus et, qui cum eo erant, filiis Israel multo plus quam gentes;
24 et exiit in omnes fines Iudaeae in circuitu et fecit vindictam in viros desertores, et cessaverunt ultra exire in regionem.
25 Ut vidit autem Alcimus quod praevaluit Iudas et, qui cum eo erant, et cognovit quia non potest sustinere eos; et regressus est ad regem et accusavit eos criminibus.
26 Et misit rex Nicanorem unum ex principibus suis nobilioribus, qui oderat et inimicitias exercebat contra Israel; et mandavit ei evertere populum.
27 Et venit Nicanor in Ierusalem cum exercitu magno et misit ad Iudam et ad fratres eius verbis pacificis cum dolo
28 dicens: “ Non sit pugna inter me et vos; veniam cum viris paucis, ut videam facies vestras cum pace ”.
29 Et venit ad Iudam, et salutaverunt se invicem pacifice, et hostes parati erant rapere Iudam.

30 Et innotuit sermo Iudae quoniam cum dolo venerat ad eum, et conterritus est ab eo et amplius noluit videre faciem eius.
31 Et cognovit Nicanor quoniam denudatum est consilium eius et exivit obviam Iudae in pugnam iuxta Chapharsalama;
32 et ceciderunt de Nicanoris exercitu fere quingenti viri, et fugerunt in civitatem David.

33 Et post haec verba ascendit Nicanor in montem Sion; et exierunt quidam ex sacerdotibus de sanctis et quidam ex senioribus populi salutare eum pacifice et demonstrare ei holocaustum, quod offerebatur pro rege.
34 Et irridens sprevit eos et polluit eos et locutus est superbe
35 et iuravit cum ira dicens: “ Nisi traditus fuerit Iudas et exercitus eius in manus meas continuo, et erit, si regressus fuero in pace, succendam domum istam ”. Et exiit cum ira magna.

36 Et intraverunt sacerdotes et steterunt ante faciem altaris et templi et flentes dixerunt:
37 “ Tu elegisti domum istam ad invocandum nomen tuum super eam, ut esset domus orationis et obsecrationis populo tuo;
38 fac vindictam in homine isto et exercitu eius, et cadant in gladio. Memento blasphemias eorum et ne dederis eis mansionem ”.

39 Et exiit Nicanor ab Ierusalem et applicuit ad Bethoron; et occurrit illi exercitus Syriae.
40 Et Iudas applicuit in Hadasa cum tribus milibus viris. Et oravit Iudas et dixit:
41 “ Qui missi erant a rege, cum male locuti sunt; exiit angelus et percussit in eis centum octoginta quinque milia.
42 Sic contere exercitum istum in conspectu nostro hodie, et sciant ceteri quia male locutus est super sancta tua, et iudica illum secundum malitiam illius”.
43 Et commiserunt exercitus proelium tertia decima die mensis Adar; et contrita sunt castra Nicanoris, et cecidit ipse primus in proelio.
44 Ut autem vidit exercitus eius quia cecidit Nicanor, proiecerunt arma et fugerunt.
45 Et persecuti sunt eos viam unius diei ab Hadasa usquequo veniatur in Gazara et tubis cecinerunt post eos cum significationibus.
46 Et exierunt de omnibus castellis Iudaeae in circuitu et ventilabant eos et conversi sunt ad eos; et ceciderunt omnes gladio, et non est relictus ex eis nec unus.
47 Et acceperunt spolia eorum et praedam et caput Nicanoris amputaverunt et dexteram eius, quam extenderat superbe, et attulerunt et suspenderunt contra Ierusalem.
48 Et laetatus est populus valde; et egerunt diem illam in laetitia magna
49 et constituerunt agere omnibus annis diem istam tertia decima die Adar.
50 Et siluit terra Iudae dies paucos.

7
1 Nell`anno centocinquantuno Demetrio, figlio di Selè uco, evase da Roma e sbarcò con pochi uomini in una città della costa e là si proclamò re.
2 Quando rientrò nella reggia dei suoi padri, l`esercito catturò Antioco e Lisia per consegnarglieli.
3 Informato della cosa, disse: "Non mostratemi la loro faccia".
4 Perciò i soldati li uccisero e Demetrio sedette sul trono del suo regno.
5 Allora andarono da lui tutti gli uomini perfidi ed empi d`Israele, guidati da Alcimo che aspirava al sommo sacerdozio.
6 Essi accusarono il popolo davanti al re dicendo: "Giuda con i suoi fratelli ha sterminato tutti i tuoi amici e ci ha strappato dal nostro paese.
7 Ora manda un uomo fidato, che venga e prenda visione della rovina generale da quello procurata a noi e ai domini del re e provveda a punire quella famiglia e tutti i suoi sostenitori".
8 Il re designò Bàcchide, uno degli amici del re, preposto alla regione dell`Oltrefiume, potente nel regno e fedele al re,
9 e lo inviò con l`empio Alcimo; attribuì a questi il sommo sacerdozio e gli diede ordine di far vendetta contro gli Israeliti.
10 Così partirono e giunsero in Giudea con forze numerose. Bàcchide mandò messaggeri a Giuda e ai suoi fratelli per portare con inganno parole di pace.
11 Ma essi non credettero alle sue parole: avevano infatti saputo che era giunto con un forte esercito.
12 Si radunò tuttavia presso Alcimo e Bàcchide un gruppo di scribi per chiedere il riconoscimento dei diritti.
13 Gli Asidei furono i primi tra gli Israeliti a chieder loro la pace.
14 Dicevano infatti: "Un uomo della stirpe di Aronne è venuto con i soldati, non ci farà certo del male".
15 Egli usò con loro parole di pace e giurò loro: "Non faremo alcun male né a voi né ai vostri amici".
16 E quelli credettero. Ma egli prese sessanta di loro e li uccise in un sol giorno, proprio secondo la parola che sta scritta:
17 " Le carni dei tuoi santi e il loro sangue hanno sparso intorno a Gerusalemme e nessuno li seppelliva".
18 Allora la paura e il terrore si sparsero per tutto il popolo, perché tutti dicevano: "Non c`è in loro verità né giustizia, perché hanno trasgredito l`alleanza e il giuramento prestato".
19 Bàcchide levò il campo da Gerusalemme e si accampò in Bet-Zait; mandò ad arrestare molti degli uomini che erano passati dalla sua parte e alcuni del popolo e li fece uccidere e gettare nel pozzo grande.
20 Affidò il paese ad Alcimo e gli lasciò soldati che lo sostenessero; quindi Bàcchide fece ritorno dal re.
21 Alcimo rivendicava con le armi il sommo sacerdozio;
22 tutti i perturbatori del popolo si unirono a lui, si impadronirono della Giudea e procurarono grandi sventure a Israele.
23 Giuda vide tutti i mali che facevano Alcimo e i suoi fautori agli Israeliti peggio dei pagani,

24 uscì allora nelle regioni intorno alla Giudea, fece vendetta degli uomini che avevano disertato e impedì loro di far scorrerie nella regione.
25 Quando Alcimo vide che Giuda e i suoi si erano rinforzati e che non avrebbe potuto resister loro, ritornò presso il re e mosse contro di loro accuse di misfatti.
26 Allora il re mandò Nicànore, uno dei suoi capi più illustri, che aveva odio e inimicizia per Israele e gli ordinò di sterminare il popolo.
27 Nicànore venne in Gerusalemme con truppe ingenti e mandò messaggeri a Giuda e ai suoi fratelli con inganno a far queste proposte di pace:
28 "Non ci sia battaglia tra me e voi. Verrò con pochi uomini per incontrarmi pacificamente".

29 Venne da Giuda e si salutarono a vicenda con segni di pace: ma i nemici stavano pronti per metter le mani su Giuda.
30 Giuda fu informato che quello era venuto da lui con inganno, ed ebbe timore di lui e non volle più vedere la sua faccia.
31 Nicànore si accorse che il suo piano era stato scoperto e uscì all`attacco contro Giuda verso Cafarsalama.
32 Caddero dalla parte di Nicànore circa cinquecento uomini; gli altri ripararono nella città di Davide.
33 Dopo questi fatti Nicànore salì al monte Sion e gli vennero incontro dal santuario alcuni sacerdoti e anziani del popolo per salutarlo con espressioni di pace e mostrargli l`olocausto offerto per il re.

34 Ma egli li schernì, li derise, anzi li contaminò e parlò con arroganza;
35 giurò incollerito: "Se non sarà consegnato subito Giuda e il suo esercito nelle mie mani, vi assicuro che quando tornerò a guerra finita, darò alle fiamme questo tempio"; e se ne andò tutto furioso.
36 I sacerdoti rientrarono e stando davanti all`altare e al tempio dissero tra il pianto:
37 "Tu hai scelto questo tempio perché su di esso fosse invocato il tuo nome e fosse casa di orazione e di supplica per il tuo popolo.
38 Fà vendetta di questo uomo e delle sue schiere; siano trafitti di spada. Ricòrdati delle loro bestemmie: non lasciarli sopravvivere". Sconfitta di Nicarone
39 Nicànore uscì da Gerusalemme, si accampò a Bet-Coròn e gli andò incontro l`esercito della Siria.
40 Giuda pose il campo in Adasa con tremila uomini e pregò:
41 "Quando gli ufficiali del re assiro dissero bestemmie, venne il tuo angelo e ne abbattè centottantacinquemila:
42 abbatti allo stesso modo questo esercito davanti a noi oggi; sappiano tutti gli altri che egli ha parlato empiamente contro il tuo santuario e tu giudicalo secondo le sue empietà".
43 Si scontrarono gli eserciti in combattimento il tredici del mese di Adar e fu sconfitto l`esercito di Nicànore, anzi egli cadde in battaglia per primo.
44 Quando i suoi soldati videro che Nicànore era caduto, gettarono le armi e fuggirono.
45 Li inseguirono per una giornata di cammino da Adasa fino a Ghezer e suonavano le trombe dietro a loro per dare l`allarme.
46 Uscirono allora uomini da tutti i villaggi della Giudea all`intorno e li accerchiarono; essi si voltavano gli uni contro gli altri e caddero tutti di spada: non ne rimase neppure uno.
47 I Giudei presero le spoglie e il bottino, mozzarono la testa di Nicànore e la destra, che aveva steso con superbia, e le portarono e le esposero in Gerusalemme.
48 Il popolo fece gran festa e passò quel giorno come giornata di gioia straordinaria.
49 Stabilirono di celebrare ogni anno questo giorno il tredici di Adar.
50 Così la Giudea ebbe quiete per un pò di tempo.

8
1 Et audivit Iudas nomen Roma norum quia sunt potentes viri bus et consentiunt omnibus, quae postulantur ab eis, et, quicumque accesserint ad eos, statuerunt cum eis amicitiam,
2 et quia sunt potentes viribus. Et narraverunt proelia eorum et virtutes bonas, quas fecerunt in Galatia, quia obtinuerunt eos et duxerunt eos sub tributum,
3 et quanta fecerunt in regione Hispaniae, quod in potestatem redegerunt metalla argenti et auri, quae illic sunt;
4 et possederunt omnem locum consilio suo et patientia — et locus erat longe distans ab eis — et reges, qui supervenerant eis ab extremis terrae, donec contriverunt eos et percusserunt eos plaga magna; ceteri autem dant eis tributum omnibus annis;

5 et Philippum et Persea Citiorum regem et, quotquot adversum eos arma tulerant, contriverunt in bello et obtinuerunt eos;
6 et Antiochum magnum regem Asiae, qui eis pugnam intulerat habens centum viginti elephantos et equitatum et currus et exercitum magnum valde, contritum ab eis,
7 et ceperunt eum vivum et statuerunt, ut eis daret ipse et, qui regnarent post ipsum, tributum magnum et daret obsides et constitutum;
8 et regionem Indorum et Mediam et Lydiam et de optimis regionibus eorum et acceptas eas ab illo dederunt Eumeni regi;
9 et quia, qui erant de Hellade, voluerunt ire et tollere eos, et innotuit sermo his,
10 et miserunt ad eos ducem unum et pugnaverunt contra illos et ceciderunt ex eis multi et captivas duxerunt uxores eorum et filios et diripuerunt eos et terram eorum possederunt et destruxerunt munitiones eorum et in servitutem illos redegerunt usque in hunc diem;

11 et residua regna et insulas, quae aliquando restiterant illis, exterminaverunt et in potestatem redegerunt;


12 cum amicis autem suis et, qui in ipsis requiem habebant, conservaverunt amicitiam; et obtinuerunt reges, qui prope et qui longe erant; et, quicumque audiebant nomen eorum, timebant eos;
13 quibus vero vellent auxilio esse et regnare, regnabant; quos autem vellent, amovebant; et exaltati sunt valde.
14 Et in omnibus istis nemo portabat diadema nec induebatur purpura, ut magnificaretur in ea;

15 et curiam fecerunt sibi, et cotidie consulebant trecenti et viginti consulentes semper de multitudine, ut quiete agerent;
16 et committunt uni homini regnare eis per singulos annos et dominari universae terrae suae, et omnes oboediunt uni, et non est invidia neque zelus inter eos.
17 Et elegit Iudas Eupolemum filium Ioannis filii Accos et Iasonem filium Eleazari et misit eos Romam constituere cum illis amicitiam et societatem
18 et ut auferrent ab eis iugum, quia viderunt quod regnum Graecorum in servitutem premeret Israel.
19 Et abierunt Romam — et via multa valde — et introierunt curiam et responderunt et dixerunt:
20 “ Iudas Maccabaeus et fratres eius et populus Iudaeorum miserunt nos ad vos statuere vobiscum societatem et pacem et conscribere nos socios et amicos vestros ”.
21 Et placuit sermo in conspectu eorum.
22 Et hoc est rescriptum epistulae, quam rescripserunt in tabulis aereis et miserunt in Ierusalem, ut esset apud eos ibi memoriale pacis et societatis:
23 “ Bene sit Romanis et genti Iudaeorum in mari et in terra in aeternum, gladiusque et hostis procul sit ab eis.
24 Quod si institerit bellum Romanis prius aut omnibus sociis eorum in omni dominatione eorum,

25 auxilium feret gens Iudaeorum, prout tempus dictaverit illis, corde pleno
26 et proeliantibus non dabunt neque subministrabunt triticum, arma, argentum, naves, sicut placuit Romae; et custodient mandata eorum, nihil accipientes.
27 Similiter autem et si genti Iudaeorum prius acciderit bellum, adiuvabunt Romani ex animo, prout eis tempus permiserit;

28 et adiuvantibus non dabitur triticum, arma, argentum, naves, sicut placuit Romae; et custodient mandata haec absque dolo.
29 Secundum haec verba ita constituerunt Romani populo Iudaeorum.
30 Quod si post haec verba cogitaverint hi aut illi addere aut demere, facient ex proposito suo; et, quaecumque addiderint vel dempserint, rata erunt.

31 Et de malis, quae Demetrius rex fecit in eos, scripsimus ei dicentes: “Quare gravasti iugum tuum super amicos nostros, socios Iudaeos?
32 Si ergo iterum adierint nos adversum te, faciemus illis iudicium et pugnabimus tecum mari terraque”.
8
1 Giuda venne a conoscere la fama dei Romani: che essi erano molto potenti e favorivano tutti quelli che simpatizzavano per loro e accordavano amicizia a quanti si rivolgevano a loro e che erano forti e potenti.
2 Gli furono narrate le loro guerre e le loro imprese gloriose compiute tra i Galli: come li avessero vinti e sottoposti al tributo.
3 Aveva saputo quanto avevano compiuto nella Spagna per impadronirsi delle miniere di oro e di argento che vi sono;
4 e come avevano sottomesso tutta la regione con la loro saggezza e costanza, benché il paese fosse assai lontano da loro, e avevano vinto i re che erano venuti contro di loro dall`estremità della terra: li avevano sconfitti e avevano inflitto loro gravi colpi e gli altri re pagavano loro il tributo ogni anno.
5 Avevano poi sconfitto in guerra e sottomesso Filippo e Perseo re dei Chittim e quanti si erano sollevati contro di loro.
6 Venne a sapere che Antioco, il grande re dell`Asia, era sceso in guerra contro di loro con centoventi elefanti e cavalleria e carri e un`esercito immenso e fu sconfitto da loro,
7 che lo presero vivo e gli imposero di pagare, lui e i suoi successori, un tributo ingente, di consegnare ostaggi e cedere territori:
8 la regione dell`India, la Media, la Lidia, tra le migliori loro province, e che, dopo averle tolte a lui, le avevano date al re Eumene.
9 Gli fu riferito inoltre come i Greci avevano deciso di affrontarli e distruggerli,
10 ma la cosa fu da loro risaputa e mandarono contro di quelli un solo generale; vennero a battaglia con loro e ne caddero uccisi molti; i Romani condussero in schiavitù le loro mogli e i loro figli e saccheggiarono i loro beni, conquistarono il paese e abbatterono le loro fortezze e li resero soggetti fino ad oggi.
11 Gli altri regni e le isole e quanti per avventura si erano opposti a loro, li distrussero e soggiogarono; con i loro amici invece e con quanti si appoggiavano ad essi avevano mantenuto amicizia.
12 Avevano assoggettato i re vicini e quelli lontani e quanti sentivano il loro nome ne avevano timore.


13 Quelli che essi vogliono aiutare e far regnare, regnano; quelli che essi vogliono, li depongono, tanto si sono innalzati in potenza.
14 Con tutti questi successi nessuno di loro si è imposto il diadema e non vestono la porpora per fregiarsene.
15 Essi hanno costituito un consiglio e ogni giorno trecentoventi consiglieri discutono pienamente riguardo al popolo perché tutto vada bene.
16 Affidano il comando e il governo di tutti i loro domìni a uno di loro per un anno e tutti obbediscono a quel solo e non c`è in loro invidia né gelosia.
17 Giuda pertanto scelse Eupòlemo, figlio di Giovanni, figlio di Accos, e Giasone, figlio di Eleàzaro, e li inviò a Roma a stringere amicizia e alleanza
18 per liberarsi dal giogo, perché vedevano che il regno dei Greci riduceva Israele in schiavitù.
19 Andarono fino a Roma con viaggio lunghissimo, entrarono nel senato e incominciarono a dire:
20 "Giuda, chiamato anche Maccabeo, e i suoi fratelli e il popolo dei Giudei ci hanno inviati a voi, per concludere con voi alleanza e amicizia e per essere iscritti tra i vostri alleati e amici".
21 Piacque loro la proposta.
22 Questa è la copia della lettera che trascrissero su tavolette di bronzo e inviarono a Gerusalemme, perché vi rimanesse come documento di amicizia e alleanza per i Giudei.
23 "Salute ai Romani e al popolo dei Giudei per mare e per terra sempre; lungi da loro la spada nemica.
24 Se verrà mossa guerra prima contro Roma o contro uno qualsiasi dei suoi alleati in tutto il suo dominio,
25 il popolo dei Giudei combatterà al loro fianco con piena lealtà come suggerirà loro l`occasione;
26 ai nemici non forniranno né procureranno granaglie, armi, denaro, navi, secondo la decisione di Roma, ma manterranno i loro impegni senza compenso.
27 Allo stesso modo se capiterà prima una guerra al popolo dei Giudei, combatteranno con loro i Romani con tutto l`animo, come permetteranno loro le circostanze;
28 ai nemici non forniranno granaglie, armi, denaro, navi, secondo la decisione di Roma; osserveranno questi impegni senza frode.
29 Secondo queste formule i Romani hanno stabilito un`alleanza con il popolo dei Giudei.
30 Se dopo queste decisioni vorranno gli uni o gli altri aggiungere o togliere qualche cosa, lo faranno di comune accordo e quello che avranno aggiunto o tolto sarà obbligatorio.
31 Riguardo poi ai mali che il re Demetrio compie ai loro danni, gli abbiamo scritto: Perché aggravi il giogo sui Giudei nostri amici e alleati?
32 Se dunque si appelleranno contro di te, difenderemo i loro diritti e ti faremo guerra per mare e per terra".
   
1 2 3 4 5 6 7 8 1 2 3 4 5 6 7 8
   


Segnala questa pagina ad un amico:

Attenzione: l'utilizzo del presente modulo non comporta la registrazione di alcuna informazione.
 
Home Revigozzo Valnure Castelli S.P.Q.R. Autori Gastronomia Contatti Link
Grazie per la visita:
pagine viste dal 20.02.06
Visita Revigozzo
con
"Google Maps Street View"
Latinamente.it
Cicero latin tutor.it
Nuntii latini.fi
Nuntii latini.de
Ultimo aggiornamento: 02.10.2015
Diritti riservati come da
Creative Commons License 2.5
CreativeCommons License
Realizzato da Luca, Catia, Mariuccia e Antonio.
Ottimizzato per Internet Explorer e Mozilla Firefox, risoluzione consigliata 800*600 - 1024*768 pixel.
Tutti i diritti riservati.