Cum multa nobis et magna per Legem et Prophetas
aliosque, qui secuti sunt illos, data sint, in quibus oportet
laudare Israel doctrinae et sapientiae causa, cumque non solum
ipsos legentes necesse sit fieri peritos, sed etiam extraneis
posse sapientiae studiosos et dicentes et scribentes utiles
fieri, avus meus Iesus, postquam se amplius dedit ad diligentiam
lectionis Legis et Prophetarum et aliorum librorum, qui nobis
a parentibus nostris traditi sunt, atque in his sufficientem
usum acquisivit, voluit et ipse scribere aliquid horum, quae
ad doctrinam et sapientiam pertinent, ut desiderantes discere
et illorum periti facti magis magisque attendant animo et confirmentur
per legitimam vitam.
Hortor itaque venire vos cum benevolentia et attentiore studio
lectionem facere et veniam habere in illis, in quibus interpretationi
adlaborantes videamur quibusdam verbis deficere. Nam deficiunt
verba Hebraica, quando fuerint translata ad alteram linguam;
non autem solum haec, sed et ipsa Lex et Prophetae ceteraque
aliorum librorum non parvam habent differentiam, quando ipsa
per se leguntur.
Nam in octavo et trigesimo anno temporibus Ptolemaei Evergetis
regis, postquam perveni in Aegyptum et, cum multum temporis
ibi fecissem, inveni ibi exemplar non parvae neque contemnendae
doctrinae.
Itaque bonum et necessarium putavi et ipse aliquam addere diligentiam
et laborem interpretandi librum istum; et multam vigiliam attuli
et doctrinam in spatio temporis, ut perducens ad finem, librum
istum ederem etiam pro illis, qui in terra aliena, cum iam moribus
instituti sint, sibi proposuerint secundum legem vitam agere.
Molti e profondi insegnamenti ci sono stati
dati nella legge, nei profeti e negli altri scritti successivi
e per essi si deve lodare Israele come popolo istruito e sapiente.
Poiché è necessario che i lettori non si accontentino di divenire
competenti solo per se stessi, ma che gli studiosi anche ai
profani possano rendersi utili con la parola e con gli scritti,
anche mio nonno Gesù, dedicatosi lungamente alla lettura della
legge, dei profeti, e degli altri libri dei nostri padri e avendovi
conseguito una notevole competenza, fu spinto a scrivere qualche
cosa riguardo all' insegnamento e alla sapienza, perché gli
amanti del sapere, assimilato anche questo, possano progredire
sempre più in una condotta secondo la legge.
Siete dunque invitati a farne la lettura con benevolenza e attenzione
e a perdonare se, nonostante l' impegno posto nella traduzione,
sembrerà che non siamo riusciti a render la forza di certe espressioni.
Difatti le cose dette in ebraico non hanno la medesima forza
quando sono tradotte in altra lingua. E non solamente questa
opera, ma anche la stessa legge, i profeti e il resto dei libri
conservano un vantaggio non piccolo nel testo originale.
Nell' anno trentottesimo del re Evergete, venuto in Egitto e
fermatomi ivi alquanto, vi scoprii una non indifferente diversta
di cultura.
Ritenni pertanto spendere io stesso alquanta diligenza e fatica
nell'interpretare questo libro; e vi dedicai molte veglie e
studi in tutto quel tempo, ho condotto a termine questo libro,
che pubblico per coloro che all' estero intendano istruirsi
conformando i propri costrumi per vivere secondo la legge.
1
1 Omnis sapientia a Domino Deo est
et cum illo fuit semper et est ante aevum.
2 Arenam maris et pluviae guttas et dies saeculi quis dinumeravit?
Altitudinem caeli et latitudinem terrae et profundum abyssi
quis mensus est?
3 Sapientiam Dei praecedentem omnia quis investigavit?
4 Prior omnium creata est sapientia, et intellectus prudentiae
ab aevo.
5 Fons sapientiae verbum Dei in excelsis, et ingressus illius
mandata aeterna.
6 Radix sapientiae cui revelata est? Et astutias illius quis
agnovit?
7 Disciplina sapientiae cui revelata est et manifestata? Et
multiplicem peritiam illius quis intellexit?
8 Unus est Altissimus, creator omnipotens et rex potens et metuendus
nimis, sedens super thronum suum et dominans, Deus.
9 Ipse creavit illam in spiritu sancto et vidit et dinumeravit
et mensus est;
10 et effudit illam super omnia opera sua et super omnem carnem
secundum largitatem suam et praebuit illam diligentibus se.
11 Timor Domini gloria et gloriatio et laetitia et corona exsultationis.
12 Timor Domini delectabit cor et dabit laetitiam et gaudium
et longitudinem dierum.
13 Timenti Dominum bene erit in extremis, et in die defunctionis
suae benedicetur.
14 Dilectio Dei honorabilis sapientia;
15 quibus autem apparuerit, dispertit eam in visionem sui ipsius
et in agnitione magnalium suorum.
16 Initium sapientiae timor Domini, et cum fidelibus in vulva
concreata est; cum hominibus veritatis ab aevo fundata est et
semini eorum se credet.
17 Timor Domini scientiae religiositas;
18 religiositas custodiet et iustificabit cor,
iucunditatem atque gaudium dabit.
(19) 20 Plenitudo sapientiae est timere Deum;
et inebriat eos fructibus suis.
21 Omnem domum illius implebit rebus pretiosis
et receptacula thesauris illius.
22 Corona sapientiae timor Domini, repollens pacem et salutis
fructum:
23 utraque autem sunt dona Dei.
24 Scientiam et intellectum prudentiae sapientia effundit quasi
pluviam; et gloriam tenentium se exaltat.
25 Radix sapientiae est timere Dominum, et rami illius longaevi.
26 In thesauris sapientiae intellectus et scientiae religiositas;
exsecratio autem peccatoribus sapientia.
27 Timor Domini expellit peccatum; cum autem adsit, omnem avertit
iram.
28 Nam, qui sine timore est, non poterit iustificari;
iracundia enim animositatis illius subversio illi erit.
29 Usque in tempus sustinebit patiens, et postea erit redditio
iucunditatis.
30 Bonus sensus usque in tempus abscondet verba illius, et labia
multorum enarrabunt sensum illius.
31 In thesauris sapientiae parabola disciplinae;
32 exsecratio autem peccatori cultura Dei.
33 Fili, concupiscens sapientiam conserva iustitiam,
et Deus praebebit illam tibi.
34 Sapientia enim et disciplina timor Domini, et quod beneplacitum
est illi,
35 fides et mansuetudo.
36 Ne sis incredibilis timori Domini et ne accesseris ad illum
duplici corde.
37 Ne fueris hypocrita in conspectu hominum et cave a labiis
tuis.
38 Ne extollas teipsum, ne forte cadas et adducas animae tuae
inhonorationem,
39 et revelet Deus absconsa tua et in medio synagogae elidat
te;
40 quoniam accessisti maligne ad timorem Domini,
et cor tuum plenum est dolo et fallacia.
1
1 Ogni sapienza viene dal Signore ed è sempre con lui.
2 La sabbia del mare, le gocce della pioggia e i giorni del
mondo chi potrà contarli?
L`altezza del cielo, l`estensione della terra, la profondità
dell`abisso chi potrà esplorarle?
3 E la sapienza di Dio che tutte le cose precede chi mai la
scrutò.
4 Prima di ogni cosa fu creata la sapienza e la saggia prudenza
è da sempre.
5 Fonte della sapienza è la parola di Dio lassù
e sue vie sono i comandamenti eterni
6 A chi fu rivelata la radice della sapienza? Chi conosce i
suoi disegni?
7 la conoscenza della sapienza a chi fu manifestata? E le molteplici
sue vie chi potè intenderle?
8 Uno solo è l'Altissimo, il creatore onnipotente il re potente
e oltremodo terribile che siede sul suo trono, Iddio dominatore.
9 Il Signore ha creato la sapienza; l`ha vista e l`ha misurata,
l`ha diffusa su tutte le sue opere,
10 su ogni mortale, secondo la sua generosità, la elargì a quanti
lo amano. Il timore di Dio conduce alla Sapienza
11 Il timore del Signore è gloria e vanto, gioia e corona di
esultanza.
12 Il timore del Signore allieta il cuore e dá contentezza,
gioia e lunga vita.
13 Per chi teme il Signore andrà bene alla fine, sarà benedetto
nel giorno della sua morte.
14 L'amore di Dio è nobile sapienza;
15 e quelli a cui appare l'amano al vederla e al conoscere le
sue grandezze.
16 Il principio della sapienza è il timor di Dio, e con
i fedeli fu concreata nel seno materno:e con le donne elette
se ne va.
17 Il timore di Dio è illuminata religiosità;
18 la religiosità custodisce e giustifica il cuore, dà
giocondità e gioia.
(19) 20 Pienezza della sapienza è temere il Signore; essa inebria
di frutti i propri devoti.
21 Tutta la loro casa riempirà di cose desiderabili, i magazzini
dei suoi frutti.
22 Corona della sapienza è il timore del Signore; fa fiorire
la pace e la salute:
23 ambedue sono doni di Dio.
24 Ha fatto piovere la scienza e il lume dell`intelligenza;
ha esaltato la gloria di quanti la possiedono.
25 Radice della sapienza è temere il Signore; i suoi rami sono
lunga vita.
26 Nei tesori della sapienza è l'intelligenza e l'illuminata
religiosità; ma un'abominazione per i peccatori è
la sapienza.
27 Il timore di Dio scaccia il peccato;
28 La collera ingiusta non si potrà giustificare, poiché il
traboccare della sua passione sarà la sua rovina.
29 Il paziente sopporterà per qualche tempo; alla fine sgorgherà
la sua gioia;
30 per qualche tempo terrà nascoste le parole e le labbra di
molti celebreranno la sua intelligenza.
31 Fra i tesori della sapienza sono le massime istruttive,
32 ma per il peccatore la pietà è un abominio.
33 Se desideri la sapienza, osserva i comandamenti; allora il
Signore te la concederà.
34 Il timore del Signore è sapienza e istruzione, si compiace
35 della fiducia e della mansuetudine.
36 Non essere disobbediente al timore del Signore e non avvicinarti
ad esso con doppiezza di cuore.
37 Non essere finto davanti agli uomini e controlla le tue parole.
38 Non esaltarti per non cadere e per non attirarti il disonore;
39 il Signore svelerà i tuoi segreti e ti umilierà davanti all`assemblea,
40 perché non hai ricercato il timore del Signore e il tuo cuore
è pieno di inganno.
2
1 Fili, accedens ad servitutem Dei sta in iustitia et timore
et praepara animam tuam ad tentationem.
2 Dirige cor tuum et sustine, inclina aurem tuam et suscipe
verba intellectus et ne sollicitus sis in tempore calamitatis.
3 Sustine sustentationes Dei, coniungere Deo et ne laxes,
ut sapiens fias in viis tuis.
4 Omne, quod tibi applicitum fuerit, accipe et in dolore sustine
et in humilitate tua patientiam habe,
5 quoniam in igne probatur aurum et argentum,
homines vero receptibiles in camino humiliationis.
6 Crede Deo, et recuperabit te, et spera in illum, et diriget
viam tuam; serva timorem illius et in illo veterasce.
7 Metuentes Dominum, sustinete misericordiam eius et non deflectatis
ab illo, ne cadatis.
8 Qui timetis Dominum, credite illi, et non vacuabitur merces
vestra.
9 Qui timetis Dominum, sperate in bona
et in oblectationem aevi et in misericordiam.
10 Qui timetis Dominum, diligite illum, et illuminabuntur
corda vestra.
11 Respicite, filii, generationes antiquas et videte:
quis speravit in Domino et confusus est?
12 Aut quis permansit in mandatis eius et derelictus est?
Aut quis invocavit eum, et despexit illum?
13 Quoniam pius et misericors est Dominus et remittet in die
tribulationis peccata et protector est omnibus exquirentibus
se in veritate.
14 Vae duplici corde et labiis scelestis et manibus dissolutis
et peccatori terram ingredienti duabus viis!
15 Vae dissolutis corde, qui non credunt, et ideo non protegentur!
16 Vae vobis, qui perdidistis sustinentiam et qui dereliquistis
vias rectas et divertistis in vias pravas!
17 Et quid facietis, cum inspicere coeperit Dominus?
18 Qui timent Dominum, non erunt incredibiles verbo illius;
et, qui diligunt illum, conservabunt viam illius.
19 Qui timent Dominum, inquirent quae beneplacita sunt ei;
et, qui diligunt eum, replebuntur lege ipsius.
20 Qui timent Dominum, praeparabunt corda sua
et in conspectu illius sanctificabunt animas suas.
21 Qui timent Dominum, custodiunt mandata illius
et patientiam habebunt usque ad inspectionem illius
22 dicentes: “ Si paenitentiam non egerimus,
incidemus in manus Domini et non in manus hominum;
23 secundum enim magnitudinem ipsius, sic et misericordia
illius ”.
2
1 Figlio, se ti presenti per servire il Signore, prepàrati
alla tentazione.
2 Abbi un cuore retto e sii costante, china l'orecchio e accogli
le sagge parole, nè aver furia al sopraggiungere dela
prova.
3 Stá unito a lui senza separartene, perché tu sia esaltato
nei tuoi ultimi giorni.
4 Accetta quanto ti capita, sii paziente nelle vicende dolorose,
5 perché con il fuoco si prova l`oro, e gli uomini ben accetti
nel crogiuolo del dolore.
6 Affidati a lui ed egli ti aiuterà; segui la via diritta
e spera in lui conserva il timore nei suoi confronti e invecchia
in lui.
7 Quanti temete il Signore, aspettate la sua misericordia;
non deviate per non cadere.
8 Voi che temete il Signore, confidate in lui; il vostro salario
non verrà meno.
9 Voi che temete il Signore, sperate i suoi benefici, la felicità
eterna e la misericordia.
10 Voi che temete il Signore, amatelo e vostri cuori saranno
illuminati
11 Considerate le generazioni passate e riflettete: chi ha
confidato nel Signore ed è rimasto deluso?
12 O chi ha perseverato nel suo timore e fu abbandonato? O
chi lo ha invocato ed è stato da lui trascurato?
13 Perché il Signore è clemente e misericordioso, rimette
i peccati e salva al momento della tribolazione ed è
il protettore di quanti lo cercano con sincerità.
14 Guai al cuore doppio e alle labbra scellerate e alle mani
dissolute e al peccatore che cammina su due strade!
15 Guai ai dissoluti di cuore perché non hanno fede; per questo
non saranno protetti.
16 Guai a voi che avete perduto la pazienza; che hanno abbandonato
le vie rette per le vie malvagie!
17 Che farete quando il Signore verrà a visitarvi?
18 Coloro che temono il Signore non saranno restii alle sue
parole; e coloro che lo amano seguono le sue vie.
19 Coloro che temono il Signore cercano di piacergli; e coloro
che lo amano si saziano della legge.
20 Coloro che temono il Signore tengono pronti i loro cuori
e umiliano l`anima loro davanti a lui.
21 Quelli che temono il Signore osservano i
suoi comandamenti e hanno pazienza fino alla sua visita 22 Gettiamoci nelle braccia del Signore
e non nelle braccia degli uomini;
23poiché, quale è la sua grandezza, tale è anche la sua misericordia.
3
1 Filii sapientiae ecclesia iustorum, et natio illorum oboedientia
et dilectio.
2 Indicium patris audite, filii, et sic facite, ut salvi sitis.
3 Deus enim honoravit patrem in filiis et iudicium matris firmavit
in filios.
4 Qui honorat patrem, exorabit pro peccatis et continebit se
ab illis et in oratione dierum exaudietur.
5 Et, sicut qui thesaurizat, ita et qui honorificat matrem suam.
6 Qui honorat patrem suum, iucundabitur in filiis
et in die orationis suae exaudietur;
7 qui honorat patrem suum, vita vivet longiore,
et, qui oboedit patri, refrigerabit matrem.
8 Qui timet Dominum, honorat parentes
et quasi dominis serviet his, qui se genuerunt.
9 In opere et sermone honora patrem tuum,
10 ut superveniat tibi benedictio ab eo.
11 Benedictio patris firmat domos filiorum;
maledictio autem matris eradicat fundamenta.
12 Ne glorieris in contumelia patris tui,
non est enim tibi gloria eius confusio;
13 gloria enim hominis ex honore patris sui,
et dedecus filii mater sine honore.
14 Fili, suscipe senectam patris tui et non contristes eum in
vita illius;
15 et, si defecerit sensu, veniam da et ne spernas eum omnibus
diebus vitae eius. Eleemosyna enim patris non erit in oblivione,
16 nam pro peccatis ipsa plantabitur
17 et in iustitia aedificabitur tibi; et in die tribulationis
commemorabitur tui, et sicut in sereno glacies solventur tua
peccata.
18 Quam malae famae est, qui derelinquit patrem;
et maledictus a Deo, qui exasperat matrem.
19 Fili, in mansuetudine opera tua perfice et super hominem
datorem diligeris.
20 Quanto magnus es, humilia te in omnibus
et coram Deo invenies gratiam. Multi sunt excelsi et gloriosi,
sed mansuetis revelat mysteria sua.
21 Quoniam magna potentia Dei solius, et ab humilibus honoratur.
22 Altiora te ne quaesieris et fortiora te ne scrutatus fueris;
sed, quae praecepit tibi Deus, illa cogita semper et in pluribus
operibus eius ne fueris curiosus.
23 Non est enim tibi necessarium ea, quae abscondita sunt, videre
oculis tuis.
24 In supervacuis rebus noli scrutari multipliciter;
25 plurima enim super sensum hominum ostensa sunt tibi.
26 Multos quoque supplantavit suspicio illorum,
et species vana decepit sensus illorum. Sine pupilla deerit
lux, sine scientia deerit sapientia.
27 Cor durum male habebit in novissimo; et, qui amat periculum,
in illo peribit.
28 Cor ingrediens duas vias non habebit uccessus, et pravus
corde in illis scandalizabitur.
29 Cor nequam gravabitur doloribus, et peccator adiciet peccatum
ad peccatum.
30 Plagis superborum non erit sanitas, frutex enim peccati radicabitur
in illis et non intellegetur.
31 Cor sapientis intelleget verba sapientium, et auris audiens
concupiscet sapientiam.
32 Sapiens cor et intellegibile abstinebit se a peccatis et
in operibus iustitiae successus habebit.
33 Ignem ardentem exstinguit aqua, sic eleemosyna expiat peccata.
34 Deus prospector est eius, qui reddit gratiam;
meminit eius in posterum, et in tempore casus sui inveniet firmamentum.
3
1 I figli della sapienza formano la società dei giusti
e laloro progenie è obbedienza e amore.
2 Figli, ascoltatemi, sono vostro padre; agite in modo da
essere salvati.
3 Il Signore vuole che il padre sia onorato dai figli, ha
stabilito il diritto della madre sulla prole.
4 Chi onora il padre espia i peccati; e se ne asterrà
e sarà asaudito nell'orazionedi ogni giorno.
5 E colui che onora sua madre è come quello che accumula
tesori
6 Chi onora il padre suo sarà allietato dai figli e
nel giorno della sua preghiera sarà esaudito.
7 Chi riverisce il padre vivrà a lungo; chi obbedisce al Signore
dá consolazione alla madre.
8 Chi teme il Signore rispetta il padre e serve come padroni
i genitori.
9 Onora tuo padre a fatti e a parole,
10 perché scenda su di te la sua benedizione.
11 La benedizione del padre consolida le case dei figli, la
maledizione della madre ne scalza le fondamenta.
12 Non vantarti del disonore di tuo padre, perché il disonore
del padre non è gloria per te;
13 la gloria di un uomo dipende dall`onore del padre, vergogna
per i figli è una madre nel disonore.
14 Figlio, soccorri tuo padre nella vecchiaia, non contristarlo
durante la sua vita. 15 Anche se perdesse il senno, compatiscilo
e non disprezzarlo, mentre sei nel pieno vigore.
Poiché la pietà verso il padre non sarà dimenticata, 16 ti
sarà computata a sconto dei peccati.
17 Nel giorno della tua tribolazione Dio si ricorderà di te;
come fa il calore sulla brina, si scioglieranno i tuoi peccati.
18 Chi abbandona il padre è come un bestemmiatore, chi insulta
la madre è maledetto dal Signore.
19 Figlio, nella tua attività sii modesto, sarai amato dall`uomo
gradito a Dio.
20 Quanto più sei grande, tanto più umìliati; così troverai
grazia davanti al Signore; Molti sono i grandi ma solo agli
umili rivela i suoi segreti.
21 perché grande è la potenza del Signore e dagli umili egli
è glorificato.
22 Non cercare le cose troppo difficili per te, non indagare
le cose per te troppo grandi; ma a ciò che ti comandato
da Dio a quello pensa sempre e non essere curioso delle molte
opere di lui
23 perchè non è necessario per te vedere con
i tuoi occhi le cose nascoste
24 Non sforzarti in ciò che trascende le tue capacità,
25 poiché ti è stato mostrato più di quanto comprende un`intelligenza
umana.
26 Molti ha fatto smarrire la loro presunzione,una misera
illusione ha fuorviato i loro pensieri. Senza la pupilla non
vedrai la luce, e senza conoscenza non possederai la sapienza.
27 Un cuore ostinato alla fine cadrà nel male;chi ama il pericolo
in esso si perderà.
28 Un cuore che batte due vie non avrà successo e il
perverso di cuore ci troverà un inciampo.
29 Un cuore ostinato sarà oppresso da affanni,il peccatore
aggiungerà peccato a peccato.
30 Alla calamità dei superbi non vi sarà rimedio
perchè la pianta della malvagità metterà
radice in essi senza che se avvedano.
31 Una mente saggia medita le parabole,un orecchio attento
è quanto desidera il saggio.
32 Il cuore del saggio si astiene dai peccati e avrà
successo nelle opere di giustizia.
33 L`acqua spegne un fuoco acceso,l`elemosina espia i peccati.
34 Iddio osserva colui che rende grazie e se ne ricorderà
in futuro e al momento della sua caduta troverà un sostegno.
4
1 Fili, eleemosynam pauperis ne defraudes et oculos tuos ne
transvertas a paupere.
2 Animam esurientem ne contristaveris et non exasperes pauperem
in inopia sua.
3 Cor inopis ne afflixeris et non protrahas datum angustianti.
4 Rogationem contribulati ne abicias et non avertas faciem tuam
ab egeno.
5 Ab inope ne avertas oculos tuos propter iram
et non des ei locum tibi retro maledicendi;
6 maledicentis enim tibi in amaritudine animae,
exaudietur precatio illius: exaudiet autem eum, qui fecit illum.
7 Congregationi affabilem te facito et presbytero humilia animam
tuam et magnato humilia caput tuum.
8 Declina pauperi sine tristitia aurem tuam et redde debitum
tuum et responde illi pacifica in mansuetudine.
9 Libera eum, qui iniuriam patitur, de manu opprimentis eum
et non acide feras in anima tua in iudicando.
10 Esto pupillis misericors ut pater et pro viro matri illorum;
11 et eris velut filius Altissimi oboediens, et miserebitur
tui magis quam mater.
12 Sapientia filiis suis vitam inspiravit et suscipit inquirentes
se.
13 Qui illam diligit, diligit vitam; et, qui vigilaverint ad
illam, complectentur placorem a Domino.
14 Qui tenuerint illam, gloriam hereditabunt, et, quo introibit,
benedicet Deus.
15 Qui serviunt ei, obsequentes erunt Sancto,
et eos, qui diligunt illam, diligit Deus.
16 Qui audit illam, iudicabit gentes; et, qui intuetur illam,
permanebit confidens.
17 Si crediderit ei, hereditabit illam,
et erunt in possessione generationes illius.
18 Quoniam in simulatione ambulat cum eo
et in primis explorat eum,
19 timorem et tremorem inducet super illum
et probabit illum in tentatione doctrinae suae,
donec ipse teneat eam in cogitationibus suis
et credat animae illius.
20 Et redibit recta ad illum et firmabit illum et laetificabit
illum
21 et denudabit illi absconsa sua et thesaurizabit super illum
scientiam et intellectum iustitiae.
22 Si autem oberraverit, derelinquet eum
et tradet eum in manus inimici sui.
23 Fili, observa tempus et devita a malo
24 et pro anima tua ne confundaris;
25 est enim confusio adducens peccatum,
et est confusio adducens gloriam et gratiam.
26 Ne accipias faciem adversus animam tuam
nec adversus animam tuam mendacium.
27 Ne reverearis proximum tuum in casu suo
28 nec retineas verbum in tempore suo;
non abscondas sapientiam tuam in decorem.
29 In verbo enim agnoscitur sapientia,
et sensus in responsione linguae.
30 Non contradicas verbo veritatis ullo modo
et de ineruditione tua confundere.
31 Non confundaris confiteri peccata tua
et ne subicias te omni homini pro peccato.
32 Noli resistere contra faciem potentis
nec coneris contra ictum fluvii.
33 Usque ad mortem agonizare pro iustitia,
et Deus expugnabit pro te inimicos tuos.
34 Noli citatus esse in lingua tua
et pavidus et remissus in operibus tuis.
35 Noli esse sicut leo in domo tua evertens domesticos tuos
et opprimens subiectos tibi.
36 Non sit porrecta manus tua ad accipiendum
et ad dandum collecta.
4
1 Figlio, non rifiutare il sostentamento al povero, non essere
insensibile allo sguardo dei bisognosi.
2 Non rattristare un affamato, non esasperare un uomo già in
difficoltà.
3 Non turbare un cuore esasperato, non negare un dono al bisognoso.
4 Non respingere la supplica di un povero, non distogliere lo
sguardo dall`indigente.
5 Da chi ti chiede non distogliere lo sguardo, non offrire a
nessuno l`occasione di maledirti,
6 perché se uno ti maledice con amarezza, il suo creatore esaudirà
la sua preghiera.
7 Fatti amare dalla comunità, davanti a un grande abbassa il
capo.
8 Porgi l`orecchio al povero e rispondigli al saluto con affabilità.
9 Strappa l`oppresso dal potere dell`oppressore, non esser pusillanime
quando giudichi.
10 Sii come un padre per gli orfani e come un marito per la
loro madre
11 e sarai come un figlio dell`Altissimo, ed egli ti amerà più
di tua madre.
12 La sapienza esalta i suoi figli e si prende cura di quanti
la cercano.
13 Chi la ama ama la vita, quanti la cercano solleciti saranno
ricolmi di gioia.
14 Chi la possiede erediterà la gloria, qualunque cosa intraprenda,
il Signore lo benedice.
15 Coloro che la venerano rendono culto al Santo, e il Signore
ama coloro che la amano.
16 Chi l`ascolta giudica con equità; chi le presta attenzione
vivrà tranquillo.
17 Chi confida in lei la otterrà in eredità; i suoi discendenti
ne conserveranno il possesso.
18 Dapprima lo condurrà per luoghi tortuosi,
19 gli incuterà timore e paura, lo tormenterà con la sua disciplina,
finché possa fidarsi di lui, e lo abbia provato con i suoi decreti;
20 ma poi lo ricondurrà sulla retta via
21 e gli manifesterà i propri segreti.
22 Se egli batte una falsa strada, lo lascerà andare e l`abbandonerà
in balìa del suo destino.
23 Figlio, bada alle circostanze e guàrdati dal male
24 così non ti vergognerai di te stesso.
25 C`è una vergogna che porta al peccato e c`è una vergogna
che è onore e grazia.
26 Non usare riguardi a tuo danno e non vergognarti a tua rovina.
27 Non astenerti dal parlare nel momento opportuno,
28 non nascondere la tua sapienza.
29 Difatti dalla parola si riconosce la sapienza e l`istruzione
dai detti della lingua.
30 Non contraddire alla verità, ma vergògnati della tua ignoranza.
31 Non arrossire di confessare i tuoi peccati, non opporti alla
corrente di un fiume.
32 Non sottometterti a un uomo stolto, e non essere parziale
a favore di un potente.
33 Lotta sino alla morte per la verità e il Signore Dio combatterà
per te.
34 Non essere arrogante nel tuo linguaggio, fiacco e indolente
invece nelle opere.
35 Non essere come un leone in casa tua, sospettoso con i tuoi
dipendenti.
36 La tua mano non sia tesa per prendere e chiusa invece nel
restituire.
5
1 Ne innitaris possessionibus tuis et ne dixeris: “ Est
mihi sufficiens vita ”.
2 Ne sequaris fortitudinem tuam, ut ambules in concupiscentiis
cordis tui,
3 et ne dixeris: “ Quis praevalebit in me? ” aut
“ Quis me subiciet propter facta mea? ”. Deus enim
vindicans vindicabit.
4 Ne dixeris: “ Peccavi, et quid mihi accidit triste?”.
Altissimus enim est patiens redditor.
5 De propitiato peccato noli esse sine metu
neque adicias peccatum super peccatum
6 et ne dicas: “ Miseratio Domini magna est,
multitudinis peccatorum meorum miserebitur ”;
7 misericordia enim et ira ab illo cito proximant,
et super peccatores requiescit ira illius.
8 Non tardes converti ad Dominum et ne differas de die in diem.
9 Subito enim veniet ira illius, et in tempore vindictae abripieris.
10 Ne innitaris divitiis iniustis, nihil enim proderunt in die
calamitatis.
11 Non ventiles in omnem ventum et non eas in omnem viam; sic
enim omnis peccator probatur in duplici lingua.
12 Esto firmus in sensu tuo et in veritate sensus tui et scientia;
et prosequatur te verbum pacis et iustitiae.
13 Esto velox ad audiendum verbum, ut intellegas
et cum tarditate proferas responsum.
14 Si est tibi intellectus, responde proximo; sin autem, sit
manus tua super os tuum, ne capiaris in verbo indisciplinato
et confundaris.
15 Honor et ignominia in sermone; lingua vero homini subversio
est ipsius.
16 Non appelleris susurro, et lingua tua ne calumnieris.
17 Super furem enim est confusio, et denotatio pessima super
bilinguem, susurratori autem odium et inimicitia et contumelia.
5
1 Non confidare nelle tue ricchezze e non dire: "Questo mi
basta".
2 Non seguire il tuo istinto e la tua forza, assecondando
le passioni del tuo cuore.
3 Non dire: "Chi mi dominerà?", perché il Signore senza dubbio
farà giustizia.
4 Non dire: "Ho peccato, e che cosa mi è successo?", perché
il Signore è paziente.
5 Non esser troppo sicuro del perdono tanto da aggiungere
peccato a peccato.
6 Non dire: "La sua misericordia è grande; mi perdonerà i
molti peccati",
7 perché presso di lui ci sono misericordia e ira, il suo
sdegno si riverserà sui peccatori.
8 Non aspettare a convertirti al Signore e non rimandare di
giorno in giorno,
9 poiché improvvisa scoppierà l`ira del Signore e al tempo
del castigo sarai annientato.
10 Non confidare in ricchezze ingiuste, perché non ti gioveranno
nel giorno della sventura.
11 Non ventilare il grano a qualsiasi vento e non camminare
su qualsiasi sentiero.
12 Sii costante nel tuo sentimento,
e unica sia la tua parola.
13 Sii pronto nell`ascoltare, lento nel proferire una risposta.
14 Se conosci una cosa, rispondi al tuo prossimo; altrimenti
mettiti la mano sulla bocca.
15 Nel parlare ci può essere onore o disonore; la lingua dell`uomo
è la sua rovina. 16 Non meritare il titolo di calunniatore
e non tendere insidie con la lingua,
17 poiché la vergogna è per il ladro e una condanna severa
per l`uomo falso. Non far male né molto né poco, e da amico
non divenire nemico,
6
1 Nec pusillum nec multum noceas et noli fieri pro amico inimicus.
Nomen enim malum et improperium et contumeliam hereditabis;
sic omnis peccator invidus et bilinguis.
2 Non te extollas in cogitatione animae tuae velut taurus, ne
forte elidatur virtus tua per stultitiam,
3 et folia tua comedat et fructus tuos perdat, et relinquaris
velut lignum aridum in eremo.
4 Anima enim nequam disperdet eum, qui se habet, et in gaudium
inimicis dat illum et deducet in sortem impiorum.
5 Os dulce multiplicat amicos et mitigat inimicos;
et lingua eucharis salutem dicit.
6 Multi pacifici sint tibi, et consiliarius sit tibi unus de
mille.
7 Si possides amicum, in tentatione posside eum
et ne facile credas ei.
8 Est enim amicus secundum opportunitatem suam
et non permanebit in die tribulationis.
9 Et est amicus, qui convertitur ad inimicitiam
et rixam convicii tui denudabit.
10 Est autem amicus socius mensae
et non permanebit in die necessitatis;
11 in prosperis erit tibi quasi coaequalis
et in domesticis tuis fiducialiter aget.
12 Si humiliatus fueris, convertetur contra te
et a facie tua abscondet se.
13 Ab inimicis tuis separare et de amicis tuis attende.
14 Amicus fidelis protectio fortis; qui autem invenit illum,
invenit thesaurum.
15 Amico fideli nulla est comparatio, et non est ponderatio
contra bonitatem illius.
16 Amicus fidelis medicamentum vitae, et, qui metuunt Dominum,
invenient illum.
17 Qui timet Deum, aeque habebit amicitiam eius,
quoniam secundum illum erit amicus illius.
18 Fili, a iuventute tua excipe doctrinam
et usque ad canos invenies sapientiam.
19 Quasi is qui arat et seminat, accede ad eam
et sustine bonos fructus illius.
20 In opere enim ipsius exiguum laborabis et cito edes de generationibus
illius.
21 Quam aspera est nimium sapientia indoctis hominibus, et non
permanebit in illa excors.
22 Quasi lapis probationis gravis erit super illum,
et non demorabitur proicere illam.
23 Doctrina est enim secundum nomen eius
et non est multis manifesta; quibus autem cognita est, permanet
usque ad conspectum Dei.
24 Audi, fili, et accipe sententiam meam
et ne abicias consilium meum.
25 Inice pedem tuum in compedes illius et in torques illius
collum tuum;
26 subice umerum tuum et porta illam et ne acedieris vinculis
eius.
27 In omni animo tuo accede ad illam et in omni virtute tua
conserva vias eius.
28 Investiga et scrutare, exquire et invenies, et continens
factus ne derelinquas eam.
29 In novissimis enim invenies requiem in ea, et convertetur
tibi in oblectationem.
30 Et erunt tibi compedes eius in protectionem fortitudinis,
et torques illius in stolam gloriae;
31 decor enim aureus est in illa, et vincula illius alligatura
hyacinthina.
32 Stolam gloriae indues eam et coronam gratulationis superpones
tibi.
33 Fili, si attenderis, disces; et, si accommodaveris animum
tuum, prudens eris.
34 Si dilexeris audire, excipies doctrinam;
et, si inclinaveris aurem tuam, sapiens eris.
35 In multitudine presbyterorum sta
et sapientiae illorum ex corde coniungere,
ut omnem narrationem Dei velis audire,
et proverbia intellectus non effugiant a te.
36 Et, si videris sensatum, evigila ad eum,
et gradus ostiorum illius exterat pes tuus.
37 Cogitatum tuum habe in praeceptis Dei
et in mandatis illius maxime assiduus esto;
et ipse firmabit tibi cor, et concupiscentia sapientiae dabitur
tibi.
6
1 perché un cattivo nome si attira vergogna e disprezzo; così
accade al peccatore, falso nelle sue parole.
2 Non ti abbandonare alla tua passione, perché non ti strazi
come un toro furioso;
3 divorerà le tue foglie e tu perderai i tuoi frutti, sì da
renderti come un legno secco.
4 Una passione malvagia rovina chi la possiede e lo fa oggetto
di scherno per i nemici.
5 Una bocca amabile moltiplica gli amici, un linguaggio gentile
attira i saluti.
6 Siano in molti coloro che vivono in pace con te, ma i tuoi
consiglieri uno su mille.
7 Se intendi farti un amico, mettilo alla prova; e non fidarti
subito di lui.
8 C`è infatti chi è amico quando gli fa comodo, ma non resiste
nel giorno della tua sventura.
9 C`è anche l`amico che si cambia in nemico e scoprirà a tuo
disonore i vostri litigi.
10 C`è l`amico compagno a tavola, ma non resiste nel giorno
della tua sventura.
11 Nella tua fortuna sarà come un altro te stesso, e parlerà
liberamente con i tuoi familiari.
12 Ma se sarai umiliato, si ergerà contro di te e dalla tua
presenza si nasconderà.
13 Tieniti lontano dai tuoi nemici, e dai tuoi amici guàrdati.
14 Un amico fedele è una protezione potente, chi lo trova, trova
un tesoro.
15 Per un amico fedele, non c`è prezzo, non c`è peso per il
suo valore.
16 Un amico fedele è un balsamo di vita, lo troveranno quanti
temono il Signore.
17 Chi teme il Signore è costante nella sua amicizia, perché
come uno è, così sarà il suo amico.
18 Figlio, sin dalla giovinezza medita la disciplina, conseguirai
la sapienza fino alla canizie.
19 Accòstati ad essa come chi ara e chi semina e attendi i suoi
ottimi frutti;
20 poiché faticherai un pò per coltivarla, ma presto mangerai
dei suoi prodotti.
21 Essa è davvero aspra per gli stolti, l`uomo senza coraggio
non ci resiste;
22 per lui peserà come una pietra di prova, non tarderà a gettarla
via.
23 La sapienza infatti è come dice il suo nome, ma non a molti
essa è chiara.
24 Ascolta, figlio, e accetta il mio parere; non rigettare il
mio consiglio.
25 Introduci i tuoi piedi nei suoi ceppi, il collo nella sua
catena.
26 Piega la tua spalla e portala, non disdegnare i suoi legami.
27 Avvicìnati ad essa con tutta l`anima e con tutta la tua forza
resta nelle sue vie.
28 Seguine le orme e cercala, ti si manifesterà; e una volta
raggiunta, non lasciarla.
29 Alla fine troverai in lei il riposo, ed essa ti si cambierà
in gioia.
30 I suoi ceppi saranno per te una protezione potente, le sue
catene una veste di gloria.
31 Un ornamento d`oro ha su di sé, i suoi legami sono fili di
porpora violetta.
32 Te ne rivestirai come di una veste di gloria, te ne cingerai
come di una corona magnifica.
33 Se lo vuoi, figlio, diventerai saggio; applicandoti totalmente,
diventerai abile.
34 Se ti è caro ascoltare, imparerai; se porgerai l`orecchio,
sarai saggio.
35 Frequenta le riunioni degli anziani; qualcuno è saggio? Unisciti
a lui. Ascolta volentieri ogni parola divina e le massime sagge
non ti sfuggano.
36 Se vedi una persona saggia, và presto da lei; il tuo piede
logori i gradini della sua porta.
37 Rifletti sui precetti del Signore, medita sempre sui suoi
comandamenti; egli renderà saldo il tuo cuore, e il tuo desiderio
di sapienza sarà soddisfatto.
7
1 Noli facere mala, et mala non te apprehendent;
2 discede ab iniquitate, et deficiet abs te.
3 Fili, non semines in sulcis iniustitiae et non metes ea in
septuplum.
4 Noli quaerere a Domino ducatum neque a rege cathedram honoris.
5 Non te iustifices ante Deum, quoniam agnitor cordis ipse est;
et penes regem noli velle videri sapiens.
6 Noli quaerere fieri iudex, nisi valeas virtute irrumpere iniquitates;
ne forte extimescas faciem potentis et ponas scandalum in aequitate
tua.
7 Non pecces in multitudinem civitatis nec te immittas in populum.
8 Neque alliges duplicia peccata; nec enim in uno eris immunis.
9 Noli esse pusillanimis in oratione tua;
10 exorare et facere eleemosynam ne despicias.
11 Ne dicas: “ In multitudine munerum meorum respiciet
Deus et, offerente me Deo altissimo, munera mea suscipiet ”.
12 Non irrideas hominem in amaritudine animae;
est enim, qui humiliat et exaltat, circumspector Deus.
13 Noli arare mendacium adversus fratrem tuum
neque in amicum similiter facias.
14 Noli velle mentiri omne mendacium, assiduitas enim illius
non est bona.
15 Noli verbosus esse in multitudine presbyterorum
et non iteres verbum in oratione tua.
16 Non oderis laboriosa opera
et rusticationem creatam ab Altissimo.
17 Non te reputes in multitudine indisciplinatorum;
18 memento irae, quoniam non tardabit.
19 Humilia valde spiritum tuum, quoniam vindicta carnis impii
ignis et vermis.
20 Noli commutare amicum cum pecunia neque fratrem carissimum
cum auro Ophir.
21 Noli discedere a muliere sensata et bona,
quam sortitus es in timore Domini; gratia enim verecundiae illius
super aurum.
22 Non laedas servum operantem in veritate
neque mercennarium dantem animam suam.
23 Servus sensatus sit tibi dilectus quasi anima tua; non defraudes
illum libertate neque inopem derelinquas illum.
24 Pecora tibi sunt? Attende illis, et, si sunt utilia, perseverent
apud te.
25 Filii tibi sunt? Erudi illos et curva a pueritia cervicem
illorum.
26 Filiae tibi sunt? Serva corpus illarum et non ostendas hilarem
faciem tuam ad illas.
27 Trade filiam, et grande opus feceris, et homini sensato da
illam.
28 Mulier si est tibi secundum animam tuam, non proicias illam,
sed odibili non credas teipsum.
In toto corde tuo
29 honora patrem tuum et gemitus matris tuae ne obliviscaris.
30 Memento quoniam, nisi per illos, natus non fuisses; et quid
retribues illis, quomodo et illi tibi?
31 In tota anima tua time Dominum et sacerdotes illius sanctifica.
32 In omni virtute tua dilige eum, qui te fecit, et ministros
eius ne derelinquas.
33 Honora Deum ex tota anima tua et honorifica sacerdotes.
34 Da illis partem, sicut mandatum est tibi, primitiarum et
purgationis et de neglegentia
35 et armum in oblationem et sacrificium sanctificationis et
primitias sanctorum.
36 Et pauperi porrige manum tuam, ut perficiatur propitiatio
et benedictio tua.
37 Gratia dati in conspectu omnis viventis, sed et mortuo non
prohibeas gratiam.
38 Non desis plorantibus in consolatione et cum lugentibus luge.
39 Non te pigeat visitare infirmum, ex his enim in dilectione
firmaberis.
40 In omnibus operibus tuis memorare novissima tua et in aeternum
non peccabis.
7
1 Non fare il male, perché il male non ti prenda.
2 Allontànati dall`iniquità ed essa si allontanerà da te.
3 Figlio, non seminare nei solchi dell`ingiustizia per non raccoglierne
sette volte tanto.
4 Non domandare al Signore il potere né al re un posto di onore.
5 Non farti giusto davanti al Signore né saggio davanti al re.
6 Non cercare di divenire giudice, che poi ti manchi la forza
di estirpare l`ingiustizia; altrimenti temeresti alla presenza
del potente e getteresti una macchia sulla tua dirittura.
7 Non offendere l`assemblea della città e non degradarti in
mezzo al popolo.
8 Non ti impigliare due volte nel peccato, perché neppure di
uno resterai impunito.
9 Non mancar di fiducia nella tua preghiera
10 e non trascurare di fare elemosina.
11 Non dire: "Egli guarderà all`abbondanza dei miei doni, e
quando farò l`offerta al Dio altissimo egli l`accetterà".
12 Non deridere un uomo dall`animo amareggiato, poiché c`è chi
umilia e innalza.
13 Non fabbricare menzogne contro tuo fratello e neppure qualcosa
di simile contro l`amico.
14 Non volere in nessun modo ricorrere alla menzogna, perché
le sue conseguenze non sono buone.
15 Non parlar troppo nell`assemblea degli anziani e non ripetere
le parole della tua preghiera.
16 Non disprezzare il lavoro faticoso, neppure l`agricoltura
creata dall`Altissimo.
17 Non unirti alla moltitudine dei peccatori,
18 ricòrdati che la collera divina non tarderà.
19 Umilia profondamente la tua anima, perché castigo dell`empio
sono fuoco e vermi.
20 Non cambiare un amico per interesse, né un fratello fedele
per l`oro di Ofir.
21 Non disdegnare una sposa saggia e buona, poiché la sua bontà
val più dell`oro.
22 Non maltrattare uno schiavo che lavora fedelmente né un mercenario
che dá tutto se stesso.
23 Ami l`anima tua un servo saggio e non ricusargli la libertà.
24 Hai bestiame? Abbine cura; se ti è utile, resti in tuo possesso.
25 Hai figli? Educali e sottomettili fin dalla giovinezza.
26 Hai figlie? Vigila sui loro corpi e non mostrare loro un
volto troppo indulgente.
27 Accasa una figlia e avrai compiuto un grande affare; ma sposala
a un uomo assennato.
28 Hai una moglie secondo il tuo cuore? Non ripudiarla; ma di
quella odiata non fidarti. Onora i genitori e i sacerdoti
29 Onora tuo padre con tutto il cuore e non dimenticare i dolori
di tua madre.
30 Ricorda che essi ti hanno generato; che darai loro in cambio
di quanto ti hanno dato?
31Temi con tutta l`anima il Signore e riverisci i suoi sacerdoti.
32 Ama con tutta la forza chi ti ha creato e non trascurare
i suoi ministri.
33 Temi il Signore e onora il sacerdote,
34 consegna la sua parte, come ti è stato comandato: primizie,
sacrifici espiatori,
35 offerta delle spalle, vittima di santificazione e primizie
delle cose sante.
36 Al povero stendi la tua mano, perché sia perfetta la tua
benedizione.
37 La tua generosità si estenda a ogni vivente e al morto non
negare la tua grazia.
38 Non evitare coloro che piangono e con gli afflitti mòstrati
afflitto.
39 Non indugiare a visitare un malato, perché per questo sarai
amato.
40 In tutte le tue opere ricordati della tua fine e non cadrai
mai nel peccato.
8
1 Non litiges cum homine potente,
ne forte incidas in manus illius.
2 Non contendas cum viro locuplete,
ne forte contra te constituat pondus tuum:
3 multos enim perdidit aurum,
et argentum etiam cor regum subvertit.
4 Non litiges cum homine linguato
et non struas in ignem illius ligna.
5 Non communices homini indocto,
ne contemnaris a principibus.
6 Ne despicias hominem avertentem se a peccato
neque improperes ei; memento quoniam omnes in correptione sumus.
7 Ne spernas hominem in sua senectute,
etenim ex nobis senescunt.
8 Noli de mortuo inimico tuo gaudere; memento quoniam omnes
morimur et in gaudium nolumus venire.
9 Ne despicias narrationem presbyterorum sapientium et in proverbiis
eorum conversare;
10 ab ipsis enim disces sapientiam et doctrinam intellectus
et servire magnatis sine querela.
11 Non te praetereat narratio seniorum:
ipsi enim didicerunt a patribus suis;
12 quoniam ab ipsis disces intellectum
et in tempore necessitatis dare responsum.
13 Non incendas carbones peccatorum arguens eos
et ne incendaris flamma ignis peccatorum illorum.
14 Ne contra faciem stes contumeliosi,
ne sedeat quasi insidiator ori tuo.
15 Noli fenerari homini fortiori te;
quod si feneraveris, quasi perditum habe.
16 Non spondeas super virtutem tuam;
quod si spoponderis, quasi restituens cogita.
17 Non litiges contra iudicem,
quoniam secundum placitum suum iudicat.
18 Cum audace non eas in via,
ne forte aggraves mala tua:
ipse enim secundum voluntatem suam vadit,
et simul cum stultitia illius peries.
19 Cum iracundo non facias rixam
et cum ipso non eas in desertum,
quoniam quasi nihil est ante illum sanguis,
et, ubi non est adiutorium, elidet te.
20 Cum fatuis consilium non habeas;
non enim poterunt occultare secretum tuum.
21 Coram extraneo nihil facias cautum;
nescis enim quid pariet.
22 Non omni homini cor tuum manifestes,
ne forte repellas a te bonum.
8
1 Non litigare con un uomo potente per non cadere poi nelle
sue mani.
2 Non litigare con un uomo ricco, perché egli non t`opponga
il peso del suo danaro,
3poiché l`oro ha corrotto molti e ha fatto deviare il cuore
dei re.
4 Non litigare con un uomo linguacciuto e non aggiungere legna
sul suo fuoco.
5 Non scherzare con l`ignorante, perché non siano disprezzati
i tuoi antenati.
6 Non insultare un uomo convertito dal peccato, ricòrdati che
siamo tutti degni di pena.
7 Non disprezzare un uomo quando è vecchio, perché anche di
noi alcuni invecchieranno.
8 Non gioire per la morte di qualcuno; ricòrdati che tutti moriremo.
9 Non disdegnare i discorsi dei saggi, medita piuttosto le loro
massime,
10 perché da essi imparerai la dottrina e potrai essere a servizio
dei grandi.
11 Non trascurare i discorsi dei vecchi, perché anch`essi hanno
imparato dai loro padri;
12 da essi imparerai l`accorgimento e come rispondere a tempo
opportuno.
13 Non attizzare le braci del peccatore, per non bruciare nel
fuoco della sua fiamma.
14 Non ritirarti dalla presenza del violento, perché egli non
ponga un agguato contro di te.
15 Non imprestare a un uomo più forte di te; quello che gli
hai prestato, consideralo come perduto.
16 Non garantire oltre la tua possibilità; se hai garantito,
preòccupati di soddisfare.
17 Non muovere causa a un giudice, perché giudicheranno in suo
favore secondo il suo parere. 18 Con un avventuriero non metterti
in viaggio, per paura che ti diventi insopportabile; egli agirà
secondo il suo capriccio e andrai con lui in rovina per la sua
insipienza.
19 Non litigare con un irascibile e non traversare con lui un
luogo solitario, perché ai suoi occhi il sangue è come nulla,
dove non c`è possibilità di aiuto ti assalirà.
20 Non consigliarti con lo stolto, perché non saprà mantenere
un segreto.
21 Davanti a uno straniero non fare nulla di riservato, perché
non sai che cosa ne seguirà.
22 Con un uomo qualsiasi non aprire il tuo cuore ed egli non
abbia a portar via il tuo bene.
9
1 Non zeles mulierem sinus tui,
ne doceas contra te notitiam ne quam.
2 Non des mulieri potestatem animae tuae,
ne ingrediatur in virtutem tuam, et confundaris.
3 Ne adeas ad mulierem multivolam, ne forte incidas in laqueos
illius.
4 Cum psaltria ne assiduus sis nec audias illam, ne forte pereas
in efficacitate illius.
5 Virginem ne conspicias, ne forte scandalizeris in decore illius.
6 Ne des fornicariis animam tuam in ullo, ne perdas te et hereditatem
tuam.
7 Noli circumspicere in vicis civitatis, nec oberraveris in
plateis illius.
8 Averte faciem tuam a muliere compta et ne circumspicias speciem
alienam.
9 Propter speciem mulieris multi perierunt,
et ex hoc concupiscentia quasi ignis exardescit. (10. 11)
12 Cum alterius muliere ne sedeas omnino
nec accumbas cum ea super cubitum in vino,
13 ne forte declinet cor tuum in illam, et sanguine tuo labaris
in perditionem.
14 Ne derelinquas amicum antiquum: novus enim non erit similis
illi.
15 Vinum novum amicus novus: veterascet, et cum suavitate bibes
illud.
16 Non zeles gloriam et opes peccatoris; non enim scis quae
futura sit illius subversio.
17 Non placeat tibi prosperitas iniustorum sciens quoniam usque
ad inferos non iustificabuntur.
18 Longe abesto ab homine potestatem habente occidendi et non
suspicaberis timorem mortis;
19 et, si accesseris ad illum, noli aliquid committere, ne forte
auferat vitam tuam.
20 Communionem mortis scito, quoniam in medio laqueorum ingredieris
et super retia ambulabis.
21 Secundum virtutem tuam conversare cum proximo tuo et cum
sapientibus et prudentibus tracta.
22 Et cum sensato sit cogitatus tuus,
et omnis enarratio tua in praeceptis Altissimi.
23 Viri iusti sint tibi convivae, et in timore Dei sit tibi
gloriatio.
24 In manu artificum opera laudabuntur,
et princeps populi in sapientia sermonis sui,
in sensu vero seniorum verbum.
25 Terribilis est in civitate sua homo linguosus,
et temerarius in verbo suo odibilis erit.
9
1 Non essere geloso della sposa amata, per non inculcarle
malizia a tuo danno.
2 Non dare l`anima tua alla tua donna, sì che essa s`imponga
sulla tua forza.
3 Non incontrarti con una donna cortigiana, che non abbia
a cadere nei suoi lacci.
4 Non frequentare una cantante, per non esser preso dalle
sue moine.
5 Non fissare il tuo sguardo su una vergine, per non essere
coinvolto nei suoi castighi.
6 Non dare l`anima tua alle prostitute, per non perderci il
patrimonio.
7 Non curiosare nelle vie della città, non aggirarti nei suoi
luoghi solitari.
8 Distogli l`occhio da una donna bella, non fissare una bellezza
che non ti appartiene.
9 Per la bellezza di una donna molti sono periti; per essa
l`amore brucia come fuoco.
(10.11)
12 Non sederti mai accanto a una donna sposata, non frequentarla
per bere insieme con lei
13 perché il tuo cuore non si innamori di lei e per la tua
passione tu non scivoli nella rovina.
14 Non abbandonare un vecchio amico, perché quello recente
non è uguale a lui.
15 Vino nuovo, amico nuovo; quando sarà invecchiato, lo berrai
con piacere.
16 Non invidiare la gloria del peccatore, perché non sai quale
sarà la sua fine.
17 Non compiacerti del benessere degli empi, ricòrdati che
non giungeranno agli inferi impuniti.
18 Tieniti lontano dall`uomo che ha il potere di uccidere
e non sperimenterai il timore della morte. 19 Se l`avvicini,
stá attento a non sbagliare perché egli non ti tolga la vita;
20 sappi che cammini in mezzo ai lacci e ti muovi sull`orlo
delle mura cittadine.
21 Rispondi come puoi al prossimo e consìgliati con i saggi.
22 Conversa con uomini assennati e ogni tuo colloquio sia
sulle leggi dell`Altissimo.
23 Tuoi commensali siano gli uomini giusti, il tuo vanto sia
nel timore del Signore.
24 Un lavoro per mano di esperti viene lodato, ma il capo
del popolo è saggio per il parlare.
25 Un uomo linguacciuto è il terrore della sua città, chi
non sa controllar le parole sarà detestato.
10
1 Iudex sapiens instituet populum suum,
et principatus sensati stabilis erit.
2 Secundum iudicem populi sic et ministri eius,
et qualis rector est civitatis, tales et inhabitantes in ea.
3 Rex insipiens perdet populum suum, et civitates inhabitabuntur
per sensum potentium.
4 In manu Dei potestas terrae, et utilem rectorem suscitabit
in tempus super illam.
5 In manu Dei prosperitas hominis, et super faciem scribae imponet
honorem suum.
6 Pro omni iniuria proximi ne rependas et nihil agas in operibus
superbiae.
7 Odibilis coram Deo est et hominibus superbia, et utrisque
execrabilis omnis vexatio.
8 Regnum a gente in gentem transfertur propter iniustitias et
contumelias et divitias dolosas.
9 Avaro autem nihil est scelestius, hic enim et animam suam
venalem habet.
10 Quid superbit terra et cinis? Quoniam in vita sua proiecit
intima sua.
11 Languor prolixior gravat medicum, brevis languor serenat
medicum.
12 Omnis potentatus brevis vita, sic et rex hodie est et cras
morietur.
13 Cum enim morietur homo, hereditabit serpentes et bestias
et vermes.
14 Initium superbiae hominis apostatare a Deo;
15 et ab eo, qui fecit illum, recessit cor eius.
Quoniam initium omnis peccati est superbia,
qui tenuerit illam, ebulliet maledictum,
et subvertet eum in finem.
16 Propterea mirabiles fecit Dominus plagas malorum et destruxit
eos usque in finem.
17 Sedes ducum superborum destruxit Deus et sedere fecit mites
pro eis.
18 Radices gentium superbarum eradicavit Deus
et plantavit humiles pro ipsis.
19 Terras gentium evertit Dominus et perdidit eas usque ad fundamentum.
20 Arefecit ex ipsis et disperdidit eos et cessare fecit memoriam
eorum a terra.
21 Memoriam superborum perdidit Deus et reliquit memoriam humilium
sensu.
22 Non est creata hominibus superbia, neque iracundia nato mulierum.
23 Semen hominum honoratum hoc, quod timet Deum; semen autem
hoc exhonorabitur, quod praeterit mandata Domini.
24 In medio fratrum rector illorum in honore; et, qui timent
Dominum, erunt in oculis illius.
25 Peregrinus, advena et pauper: timor Dei est gloria eorum.
26 Noli despicere hominem iustum pauperem et noli magnificare
virum peccatorem divitem.
27 Magnus et iudex et potens est in honore, sed non est maior
illo, qui timet Deum.
28 Servo sensato liberi servient; et vir prudens et disciplinatus
non murmurabit correptus.
29 Noli extollere te in faciendo opere tuo et noli gloriari
in tempore angustiae tuae.
30 Melior est, qui operatur et abundat in omnibus,
quam qui gloriatur et eget pane.
31 Fili, in mansuetudine honora animam tuam
et da illi victum cultumque secundum meritum suum.
32 Peccantem in animam suam quis iustificabit?
Et quis honorificabit exhonorantem animam suam?
33 Est pauper, qui honoratur propter disciplinam et timorem
suum, et est homo, qui honorificatur propter substantiam suam.
34 Qui autem honoratur in paupertate, quanto magis in substantia!
Et, qui exhonoratur in substantia, quanto magis in paupertate!
10
1 Un governatore saggio educa il suo popolo, l`autorità di
un uomo assennato sarà ben ordinata. 2 Quale il governatore
del popolo, tali i suoi ministri; quale il capo di una città,
tali tutti gli abitanti.
3 Un re senza formazione rovinerà il suo popolo; una città
prospererà per il senno dei capi.
4 Il governo del mondo è nelle mani del Signore; egli vi susciterà
al momento giusto l`uomo adatto. 5 Il successo dell`uomo è
nelle mani del Signore, che investirà il magistrato della
sua autorità.
6 Non crucciarti con il tuo prossimo per un torto qualsiasi;
non far nulla in preda all`ira. 7 Odiosa al Signore e agli uomini
è la superbia, all`uno e agli altri è in abominio l`ingiustizia.
8 L`impero passa da un popolo a un altro a causa delle ingiustizie,
delle violenze e delle ricchezze.
9 Nulla vi è di più scellerato dell'avaro, Perfino
la sua anima è in vendita.
10 Perché mai si insuperbisce chi è terra e cenere? Anche
da vivo le sue viscere sono ripugnanti.
11 La malattia lunga, preoccupa il medico quella breve lo
tranquillizza.
12 Ogni regno ha vita breve, chi oggi è re, domani morirà.
13 Quando l`uomo muore eredita insetti, belve e vermi.
14 Principio della superbia umana è allontanarsi dal Signore,
15 tenere il proprio cuore lontano da chi l`ha creato. Principio
della superbia infatti è il peccato; chi vi si abbandona diffonde
intorno a sé l`abominio.
16 Per questo il Signore rende incredibili i suoi castighi
e lo flagella sino a finirlo.
17 Il Signore ha abbattuto il trono dei potenti, al loro posto
ha fatto sedere gli umili.
18 Il Signore ha estirpato le radici delle nazioni, al loro
posto ha piantato gli umili.
19 Quale stirpe è onorata? La stirpe dell`uomo. Quale stirpe
è onorata? Coloro che temono il Signore.
20 Il Signore ha sconvolto le regioni delle nazioni, e le
ha distrutte fin dalle fondamenta della terra.
21 Le ha estirpate e annientate, ha fatto scomparire dalla
terra il loro ricordo.
22 Non è fatta per gli uomini la superbia, né per i nati di
donna l`arroganza.
23 Quale stirpe è ignobile? La stirpe dell`uomo. Quale stirpe
è ignobile? Coloro che trasgrediscono i comandamenti.
24 Tra i fratelli è onorato il loro capo, ma coloro che temono
il Signore lo sono ai suoi occhi.
25 Uno ricco, onorato o povero, ponga il proprio vanto nel
timore del Signore.
26 Non è giusto disprezzare un povero assennato e non conviene
esaltare un uomo peccatore.
27 Il nobile, il giudice e il potente sono onorati; ma nessuno
di loro è più grande di chi teme il Signore.
28 Uomini liberi serviranno un servo sapiente; un uomo intelligente
non mormora per questo.
29 Non fare il saccente nel compiere il tuo lavoro e non gloriarti
al momento del bisogno.
30 Meglio uno che lavora e abbonda di tutto che chi va in
giro vantandosi e manca di cibo.
31 Figlio, con modestia glorifica l`anima tua e rendile onore
secondo che merita.
32 Chi darà ragione a uno che si dá torto da sé? Chi stimerà
uno che si disprezza?
33 Un povero è onorato per la sua scienza, un ricco è onorato
per la sua ricchezza.
34 Chi è onorato nella povertà, quanto più lo sarà nella ricchezza?
Chi è disprezzato nella ricchezza, quanto più lo sarà nella
povertà?
Realizzato
da Luca, Catia, Mariuccia e Antonio.
Ottimizzato per Internet Explorer e Mozilla Firefox, risoluzione consigliata
800*600 - 1024*768 pixel.
Tutti i diritti riservati.